SÜBVANSİYONLAR VE TELAFİ EDİCİ TEDBİRLER ANLAŞMASI

Madde 23

Adli Inceleme

Ulusal mevzuatı, munzam gümrük resmi önlemlerine ilişkin hükümler içeren her Ãœye, 21. Maddenin anlamı çerçevesinde nihai kararlara ve kararların gözden geçirilmesine ilişkin idari fiillerin derhal incelenmesi amacıyla adli, tahkim veya idari mahkemeler veya usülleri çalıştırır. Bu tür mahkemeler veya usüller, sözkonusu karar veya incelemeden sorumlu makamlardan bağımsız olmalı ve idari muameleye katılan ve idari fiillerden doğrudan ve ayrı olarak etkilenen bütün ilgili taraflara incelemeyi izleme imkanı tanımalıdır.

KISIM VI : KURUMLAR

Madde 24

Sübvansiyonlar ve Telafi Edici Tedbirler Komitesi

ve Yardımcı Organlar

24.1 Ãœyeler'den her birinin temsilcilerinden oluşan bir Sübvansiyonlar ve Karşı Tedbirler Komitesi kurulmuştur. Komite kendi Başkanı'nı seçecek ve yılda en az iki defa veya herhangi bir Ãœye'nin talebi üzerine bu Anlaşma'nın ilgili hükümleri gereğince toplanacaktır. Komite, bu Anlaşma çerçevesinde veya Ãœyeler tarafından kendisine verilen sorumlulukları yerine getirecek ve Anlaşma'nın işleyişi veya amaçlarının gerçekleştirilmesi ile ilgili herhangi bir konuda istişarede bulunma imkanını Ãœyeler'e sağlayacaktır. DTÖ Sekretaryası, Komite'nin sekretaryası olarak hareket edecektir.

24.2 Komite gerekli oldukça yardımcı organlar kurabilir.

24.3 Komite, sübvansiyonlar ve ticaret ilişkileri alanlarında yüksek vasıflara sahip beş bağımsız kişiden oluşan bir Uzmanlar Sürekli Grubu kuracaktır. Uzmanlar Komite tarafından seçilecek ve bunlardan biri her yıl yenisiyle değiştirilecektir. USG'den, 4.maddenin 5.paragrafında öngörüldüğü gibi, bir heyete yardımcı olması istenebilir. Komite, herhangi bir sübvansiyonun varlığı ve niteliği hakkında görüş de isteyebilir.

24.4 USG herhangi bir Ãœye tarafından danışılabilir ve o Ãœye tarafından uygulamaya sokulması önerilen veya halen sürdürülmekte olan bir sübvansiyonun niteliği hakkında istişari görüşler bildirebilir. Bu tür görüşler gizli olacak ve 7.madde çerçevesindeki müzakerelerde söz edilemeyecektir.

24.5 Görevlerini yerine getirirken, Komite ve yardımcı organlar uygun gördükleri herhangi bir kaynakla istişare edebilir ve bu kaynaktan bilgi isteyebilirler. Ancak, Komite veya bir yardımcı organ bir Ãœye'nin yargı yetki alanı içindeki bir kaynaktan bilgi istemeden önce, ilgili Ãœye'ye haber verecektir.

KISIM VII : BILDIRIM VE INCELEME

Madde 25

Bildirimler

25.1 Ãœyeler, GATT 1994 Madde XVI paragraf 1 hükümleri saklı kalmak üzere, sübvansiyonlara ilişkin bildirimlerin her yılın 30 Haziran tarihine kadar sunulacağını ve 2'den 6'ya kadar olan paragrafların hükümlerine uygun olacağını kabul ve taahhüt ederler.

25.2 Ãœyeler, kendi toprakları içinde verilen veya sürdürülen, Madde 2'deki anlama özgü olarak, Madde 1'in birinci paragrafında tanımlanan herhangi bir sübvansiyonu bildireceklerdir.

25.3 Bildirimlerin içeriği, diğer Ãœyeler'in, bildirilen sübvansiyon programlarının ticarete olan etkilerini ve işleyişini değerlendirebilmelerine yetecek ölçüde spesifik olmalıdır. Bu çerçevede ve sübvansiyonlar hakkındaki soru cetvelinin içeriği ve şekli saklı kalmak üzere, Ãœyeler yaptıkları bildirimlerin aşağıdaki bilgileri içermesini sağlayacaklardır:

(i) sübvansiyonun şekli (hibe, kredi, vergi kolaylığı, vs.);

(ii) birim başına sübvansiyon veya, bunun mümkün olmadığı durumlarda, sübvansiyonun toplam miktarı veya sübvansiyon için ayrılmış toplam miktar (eğer mümkünse, bir önceki yılda birim başına ortalama sübvansiyonu belirterek);

(iii)sübvansiyonun politika hedefi ve/veya amacı;

(iv) sübvansiyonun süresi ve/veya ona bağlı diğer süre sınırları;

(v) sübvansiyonun ticarete olan etkilerinin değerlendirilmesini mümkün kılacak istatistiksel veriler.

25.4 Paragraf 3'deki spesifik hususlar bildirimde belirtilmemişse, bildirimin kendisinde bir açıklama verilecektir.

25.5 Sübvansiyonlar spesifik ürünlere veya sektörlere veriliyorsa, bildirimler ürün veya sektör bazında düzenlenmelidir.

25.6 Kendi toprakları içinde GATT 1994 Madde XVI paragraf 1 ve bu Anlaşma çerçevesinde bildirilmesi gereken tedbirler olmadığını düşÃ¼nen Ãœyeler, bunu Sekretarya'ya yazılı olarak bildireceklerdir.

25.7 Ãœyeler, bir tedbirin bildirilmesinin, onun GATT 1994 ve bu Anlaşma çerçevesindeki yasal statüsünü, bu Anlaşma kapsamındaki etkilerini, veya tedbirin niteliğini önceden belirlemediğini kabul ederler.

25.8 Herhangi bir Ãœye, herhangi bir zamanda, (Kısım IV'te atıf yapılan herhangi bir sübvansiyon dahil) bir başka Ãœye tarafından verilen veya sürdürülen herhangi bir sübvansiyonun niteliği ve kapsamı hakkında bilgi veya spesifik bir tedbirin bildirim şartına tabi değil olarak düşÃ¼nülmesinin nedenlerine ilişkin bir açıklama için yazılı bir talep sunabilir.

25.9 Bu şekilde bilgi veya açıklama talep edilen Ãœyeler, istenilen bilgileri mümkün olduğu kadar çabuk ve kapsamlı bir şekilde sağlayacak ve, talep üzerine, talep eden Ãœye'ye ek bilgiler vermeye hazır olacaklardır. Özellikle, diğer Ãœye'nin bu Anlaşma'nın hükümlerine uygunluklarını değerlendirebilmelerine yetecek kadar ayrıntı vereceklerdir. Bu bilgilerin verilmemiş olduğunu düşÃ¼nen bir Ãœye, konuyu Komite'nin dikkatine sunabilir.

25.10 Bir başka Ãœye'nin sübvansiyon etkisine sahip herhangi bir tedbirinin GATT 1994 Madde XVI paragraf 1'in ve bu Madde'nin hükümlerine uygun olarak bildirilmemiş olduğunu düşÃ¼nen bir Ãœye konuyu bu diğer Ãœye'nin dikkatine sunabilir. Iddia olunan sübvansiyon bundan sonra derhal bildirilmezse, bu Ãœye sözkonusu iddia olunan sübvansiyonu Komite'nin dikkatine sunabilir.

25.11 Ãœyeler, telafi edici vergilerle ilgili olarak yapılan bütün ilk veya son işlemleri gecikmeden Komite'ye rapor edeceklerdir. Bu raporlar, diğer Ãœyeler'in incelemesi için Sekretarya'da bulunacaktır. Ãœyeler, son altı ay içinde yapılan telafi edici vergi işlemleri hakkında yılda iki kez olmak üzere raporlar da sunacaklardır. Bu altı aylık raporlar, kabul edilen standart bir şekilde sunulacaktır.

25.12 Her bir Ãœye, Komite'ye, (a) hangi makamlarının Madde 11'de belirtilen soruşturmayı başlatmaya ve yürütmeye yetkili olduğunu ve (b) bu soruşturmaların başlatılması ve yürütülmesi hakkındaki ulusal prosedürlerini bildirecektir.

Madde 26

Gözetme

6.1 Komite, GATT 1994 Madde XVI paragraf 1 ve bu Anlaşma'nın Madde 25 paragraf 1'i çerçevesinde sunulan yeni ve tam bildirimleri, üç yılda bir yapılan özel oturumlarda inceleyecektir. Ara yıllarda sunulan bildirimler (güncelleştirici bildirimler) Komite'nin her olağan toplantısında incelenecektir.

26.2 Komite, Madde 25 paragraf 11 çerçevesinde sunulan raporları, Komite'nin her olağan toplantısında inceleyecektir.

KISIM VIII : GELIŞMEKTE OLAN ÃœLKE ÃœYELER

Madde 27

Gelişmekte Olan Ãœlke Ãœyelere Ait Özel ve Farklı Uygulama

27.1 Ãœyeler, sübvansiyonların, gelişmekte olan ülke Ãœyeler'in ekonomik kalkınma programlarında önemli bir rol oynadığını kabul ederler.

27.2 Madde 3 paragraf 1(a)'daki yasak:

(a) Ek VII'de belirtilen gelişmekte olan ülke Ãœyeler'e ve

(b) paragraf 4'teki hükümlere uyulmak şartıyla, DTÖ Anlaşması'nın yürürlüğe giriş tarihinden itibaren sekiz yıl süreyle diğer gelişmekte olan ülke Ãœyeler'e uygulanmayacaktır.

27.3 Madde 3 paragraf 1(b)'deki yasak gelişmekte olan ülke Ãœyeler'e beş yıl süreyle ve en az gelişmiş ülke Ãœyeler'e de DTÖ Anlaşması'nın yürürlüğe giriş tarihinden itibaren sekiz yıl süreyle uygulanmayacaktır.

27.4 Paragraf 2(b)'de belirtilen herhangi bir gelişmekte olan ülke Ãœye, ihracat sübvansiyonlarını, tercihan müterakki bir şekilde, sekiz yıllık süre içinde kademeli olarak yürürlükten kaldıracaktır. Ancak, bir gelişmekte olan ülke Ãœye, ihracat sübvansiyonlarının seviyesini artırmayacak ve, bu ihracat sübvansiyonları kendi kalkınma ihtiyaçlarıyla tutarlı değilse, onları, bu paragrafta belirtilenden daha kısa bir süre içinde ortadan kaldıracaktır. Bir gelişmekte olan ülke Ãœye, sözkonusu sübvansiyonları 8-yıllık süreden sonra da uygulamayı gerekli buluyorsa, bu sürenin bitiminden en geç bir yıl önce, Komite ile istişarede bulunacak ve Komite, sözkonusu gelişmekte olan ülke Ãœye'nin bütün ilgili ekonomik, mali ve kalkınma ihtiyaçlarını inceledikten sonra, bu sürenin uzatılmasının haklı olup olmadığını belirleyecektir. Komite uzatmanın haklı olduğuna karar verirse, ilgili kalkınmakta olan ülke Ãœye, sübvansiyonların sürdürülmesinin gerekliliğini belirlemek için Komite ile yıllık istişarelerde bulunacaktır. Komite, uzatmanın haklı olmadığına karar verirse, gelişmekte olan ülke Ãœye, en son müsaade edilen sürenin bitiminden itibaren iki yıl içinde mevcut ihracat sübvansiyonlarını kademeli olarak yürürlükten kaldıracaktır.

27.5 Belirli bir üründe ihracat rekabet gücüne ulaşan bir gelişmekte olan ülke Ãœye, iki yıl içinde bu ürünle ilgili ihracat sübvansiyonlarını yürürlükten kaldıracaktır. Ancak, Ek VII'de belirtilen ve bir veya daha fazla üründe ihracat rekabet gücüne ulaşmış olan bir gelişmekte olan ülke Ãœye için, bu ürünlerle ilgili ihracat sübvansiyonları sekiz yıllık bir süre içinde tedricen yürürlükten kaldırılacaktır.

27.6 Bir üründe ihracat rekabet gücü, eğer bir gelişmekte olan ülke Ãœye'nin o üründen yaptığı ihracat, o ürünün dünya ticaretinde birbirini izleyen iki takvim yılında en az yüzde 3.25'lik bir paya ulaşmış ise mevcut demektir. Ihracat rekabet gücü, (a) ihracat rekabet gücüne erişmiş gelişmekte olan ülke Ãœye'nin bildirimi temelinde veya (b) herhangi bir Ãœye'nin başvurusu üzerine Sekretarya tarafından yapılan bir hesaplama temelinde mevcut olacaktır. Bu paragrafın amacı bakımından, bir ürün Uyumlulaştırılmış Sistem Nomenklaturası'nın bir bölüm başlığı olarak tanımlanır. Komite, DTÖ Anlaşması'nın yürürlüğe giriş tarihinden itibaren beş yıl süreyle bu hükmün işleyişini gözden geçirecektir.

27.7 Madde 4'ün hükümleri, 2'den 5'e kadar ki paragrafların hükümlerine uygun olan ihracat sübvansiyonları durumunda bir gelişmekte olan ülke Ãœye'ye uygulanmayacaktır. Bu durumda ilgili hükümler, Madde 7'nin hükümleri olacaktır.

27.8 Bir gelişmekte olan ülke Ãœye tarafından verilen bir sübvansiyonun bu Anlaşma'da tanımlandığı şekilde ciddi zarar anlamına geldiği yönünde, Madde 6 paragraf 1 çerçevesinde herhangi bir ön kabul sözkonusu olmayacaktır. Paragraf 9'un hükümleri çerçevesinde uygun olduğu durumlarda, bu tür bir ciddi zarar, Madde 6'nın 3'den 8'e kadarki paragraflarının hükümlerine uygun olarak, kesin kanıtlarla gösterilecektir.

27.9 Madde 6'nın birinci paragrafında belirtilenlerden başka bir gelişmekte olan ülke Ãœye tarafından verilen sürdürülen dava edilebilir sübvansiyonlarla ilgili olarak, Madde 7 çerçevesinde işlem yapılmasına müsaade edilemez veya işlem yapılamaz, meğer ki GATT 1994 çerçevesindeki ticaret tavizleri veya diğer yükümlülüklerin, bir başka Ãœye'nin benzer bir ürününün sübvansiyonu uygulayan gelişmekte olan ülke Ãœye'nin piyasasına girişini ortadan kaldıracak veya engelleyecek şekilde, böyle bir sübvansiyon nedeniyle geçersiz hale gelmiş veya engellenmiş olduğu anlaşılsın veya bir ithalatçı Ãœye'nin piyasasındaki bir yurtiçi sanayiye bir zarar meydana gelmiş olsun.

27.10 Kökeni gelişmekte olan bir ülke Ãœye'de bulunan bir ürün hakkında herhangi bir telafi edici vergi soruşturması, ilgili makamlarca aşağıdaki hususların tesbit edilmesi üzerine derhal sona erdirilecektir:

(a) sözkonusu ürün için verilen sübvansiyonların genel seviyesi, o ürünün birim değerinin yüzde 2'sini geçmemektedir; veya

(b) sübvanse edilen ithalatın hacmi, ithalatçı Ãœye'deki benzer ürünün toplam ithalatının yüzde 4'ünden daha azını temsil etmektedir, meğer ki toplam ithalattaki münferit payları toplu olarak yüzde 4'ten daha azını temsil eden gelişmekte olan ülke Ãœyeler'den yapılan ithalat ithalatçı Ãœye'deki benzer ürünün toplam ithalatının yüzde 9'undan daha fazlasını teşkil ediyor olsun.

27.11 DTÖ Anlaşması'nın yürürlüğe giriş tarihinden itibaren sekiz yıllık sürenin bitişinden önce ihracat sübvansiyonlarını ortadan kaldırmış olan paragraf 2(b) kapsamı içindeki gelişmekte olan ülke Ãœyeler için ve Ek VII'de belirtilen gelişmekte olan ülke Ãœyeler için, paragraf 10(a)'daki sayı, yüzde 2 değil, yüzde 3 olacaktır. Bu hüküm, ihracat sübvansiyonlarının kaldırıldığının Komite'ye bildirildiği tarihten itibaren ve bildirim yapan gelişmekte olan ülke Ãœye tarafından ihracat sübvansiyonları verilmediği sürece geçerli olacaktır. Bu hüküm, DTÖ Anlaşması'nın yürürlüğe giriş tarihinden sekiz yıl sonra sona erecektir.

27.12 Paragraf 10 ve 11 hükümleri, Madde 15'in üçüncü paragrafı kapsamında herhangi bir teferruat belirlenmesi için geçerli olmayacaktır.

27.13 Kısım III hükümleri, bir gelişmekte olan ülke Ãœye'nin bir özelleştirme programı çerçevesinde ve bu programla doğrudan bağlantılı olarak veriliyorsa, hükümet gelirlerinden vazgeçilmesi ve diğer yükümlülük transferleri dahil, hangi şekilde olursa olsun, doğrudan borç aflarına ve sosyal maliyetleri karşılamaya yönelik sübvansiyonlara uygulanmayacaktır. Ancak şu şartla ki bu program ve verilen sübvansiyonlar belirli bir süre için verilmeli ve Komite'ye bildirilmeli ve program ilgili işletmenin özelleşmesiyle sonuçlanmalıdır.

27.14 Komite, ilgili bir Ãœye'nin başvurusu üzerine, gelişmekte olan bir Ãœye ülkenin belirli bir ihracat sübvansiyon uygulamasını, bu uygulamanın o ülkenin gelişme ihtiyaçlarıyla uygun olup olmadığı açısından inceleyebilir.

27.15 Komite, ilgili bir gelişmekte olan ülke Ãœye'nin başvurusu üzerine, sözkonusu gelişmekte olan ülke Ãœye açısından belirli bir telafi edici tedbirin paragraf 10 ve 11 hükümlerine uygun olup olmadığını incelemek için bir değerlendirme çalışması yapabilir.

KISIM IX : GEÇICI DÜZENLEMELER

Madde 28

Mevcut Programlar

28.1 Herhangi bir Ãœye'nin toprakları içinde, o Ãœye DTÖ Anlaşması'nı imzalamadan önce oluşturulmuş olan ve bu Anlaşma hükümlerine uygun olmayan sübvansiyon programları:

(a) o Ãœye için DTÖ Anlaşması'nın yürürlüğe giriş tarihinden en geç 90 gün sonra Komite'ye bildirilecek; ve

(b) o Ãœye için DTÖ Anlaşması'nın yürürlüğe giriş tarihinden itibaren üç yıl içinde bu Anlaşma'nın hükümlerine uygun hale getirilecek ve o zamana kadar Kısım II'ye tabi olmayacaktır.

28.2 Hiçbir Ãœye böyle bir programın kapsamını genişletmeyecek ve böyle bir program süresi dolduktan sonra yenilenmeyecektir.

Madde 29

Piyasa Ekonomisine Geçiş

29.1 Merkezi planlı bir ekonomiden bir piyasa, serbest girişim ekonomisine dönüşÃ¼m süreci içindeki Ãœyeler bu dönüşÃ¼m için gerekli programlar ve tedbirler uygulayabilirler.

29.2 Bu Ãœyeler için, Madde 3 kapsamına giren ve paragraf 3'e göre bildirilen sübvansiyon programları, DTÖ Anlaşması'nın yürürlüğe giriş tarihinden itibaren yedi yıllık bir süre içinde ortadan kaldırılacak veya Madde 3'e uygun hale getirilecektir. Böyle bir durumda, Madde 4 uygulanmayacaktır. Ayrıca, bu süre içinde:

(a) Madde 6 paragraf 1(d) kapsamına giren sübvansiyon programları Madde 7 çerçevesinde dava edilemeyecek;

(b) diğer dava edilebilir sübvansiyonlar bakımından, Madde 27 paragraf 9 hükümleri geçerli olacaktır.

29.3 Madde 3 kapsamına giren sübvansiyon programları, DTÖ Anlaşması'nın yürürlüğe giriş tarihinden sonra mümkün olan en erken tarihte Komite'ye bildirilecektir. Bu tür sübvansiyonlar hakkındaki bildirimler, DTÖ Anlaşması'nın yürürlüğe girişinden iki yıl sonraya kadar yapılabilir.

29.4 Istisnai durumlarda, paragraf 1'de belirtilen Ãœyeler'e, bildirilmiş program ve tedbirlerinden sapmalar tanınabilir ve, eğer bu sapmalar dönüşÃ¼m süreci için gerekli bulunuyorsa, Komite tarafından bunlara ilişkin süre çerçeveleri verilebilir.