Dikey Anlaşmalara İlişkin Grup Muafiyeti Tebliği (Tebliğ No:2002/2) Uygulama Esasları Üzerine KILAVUZ "Prof.Dr.Arif ESİN"

2. 4054 Sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun Çerçevesinde Muafiyet Rejimi



4054 Sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun'un muafiyet rejimi, yalnızca birinci temel yasak alan olarak ele alınan, anlaşma, uyumlu eylem ve teşebbüs birliği kararları marifetiyle teşebbüslerin rekabeti sınırlayıcı nitelikte faaliyet göstermelerine ilişkin yasağa bazı muafiyetler getirmektedir. Söz konusu muafiyet rejimi temel ilkelerini 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun'un 5inci maddesinden almaktadır ve bu temel ilkeler Birlik Antlaşması'nın 81 (3) maddesi ile uyumludur.

Sonuç olarak mer'i ve cari mevzuata göre anlaşma, uyumlu eylem ve teşebbüs birliği kararlarının; malların üretim ve dağıtımı ile hizmetlerin sunulmasında gelişme ve iyileşmelere olanak tanıması, ekonomik ve teknik gelişme sağlaması kaydıyla ve ayrıca bundan tüketicilerin yarar görmesi halinde, anılan anlaşma, karar ve uyumlu eylemler kanunun 4üncü maddesinden şartlı olarak muafiyet kazanırlar.

Buna karşılık hakim durumun kötüye kullanılması ya da rekabeti sınırlayıcı nitelikte birleşme ve devralmalara ilişkin herhangi bir muafiyet bulunmamaktadır. Öte yandan yoğunlaşma işlemi ile oluşmuş olsun ya da olmasın, hakim durumdaki teşebbüsler de Kanun'un 4üncü maddesi kapsamında yer alabilirler. Bu durumda hakim duruma sahip olan bir teşebbüsün de anlaşma veya uyumlu eylemleri, Kanun'un 4üncü maddesinden muafiyet kazanabilir. Fakat bu muafiyet, ilgili teşebbüse hakim durumunu kötüye kullanma olanağını ya da bundan muafiyeti sağlamaz.

Rekabet Kurulu bazı iş kolları ya da iş türlerine grup muafiyetleri tanıyarak, bu alanlarda faaliyet gösteren teşebbüsleri toplu olarak Kanun'un 4üncü maddesinden muaf tutabilir.

Öte yandan teşebbüsler Rekabet Kurulu'ndan bireysel muafiyet taleplerinde bulunabilirler. Rekabet Kurulu ilgili teşebbüsün talep ettiği muafiyetin temel muafiyet ilkelerine uyumlu olması kaydıyla, bazı şartlar ileri sürerek teşebbüslerin ilgili anlaşmalarına ya da uyumlu eylemlerine ve teşebbüs birliği kararlarına bireysel muafiyet tanıyabilir.

Rekabet Kurulu, Grup Muafiyeti ya da bireysel muafiyet uygulamalarında, 1/95 sayılı Ortaklık Konseyi Kararı'nın 39/2-a Maddesi uyarınca Avrupa Birliği'nin muafiyet rejimini esas alır ve piyasalardaki markalar arası veya marka içi rekabetin geliştirilmesi ilkesini gözetir. Kurul'un Mart 1997'de oluşturulmasından itibaren, Rekabet Kurumu Teşkilatını oluşturduğu 5.11.1997 tarihine kadar dağıtım kanallarının yapılanmasında esas olan iki Grup Muafiyeti Tebliği yayımlamıştır. Bunların ardından dağıtıma ilişkin olarak motorlu taşıtlar ve franchise anlaşmalarını kapsayan iki adet tebliğ daha yayımlanmıştır.