TAM REKABET KAVRAMI VE TÜRKİYE'DE UYGULAMASI Prof.Dr.Arif ESİN

3.4. İlgili maddenin "d" bendi, piyasalarda teşebbüslerin rakiplerinin faaliyetlerini kısıtlamaları, zorlaştırmaları ya da piyasaya girişlerini engellemesi marifetiyle rekabeti bozucu fiillerde bulunmalarını ve ayrıca boykot ve benzeri faaliyetlerle piyasaya girişleri engellemelerini yasaklamıştır. 



Geçtiğimiz dönemlerde çeşitli KOBİ'lerin boykota yönelik girişimleri görülmüştü. Özellikle fırıncıların ve gıda toptancılarının bu yöndeki uyumlu eylem halindeki boykot kararları yasa tarafından tamamen yasaklanmıştır.



Öte yandan belirli bölge pazarlarında küçük işletmelerin ithalat marifetiyle pazara yeni ürün sokma girişimleri sonucu ana üretici büyük işletmelerin o bölgesel pazarda diğer pazarlara oranla fiyat kırarak, ilgili teşebbüsün pazarda faaliyetlerine mani olması tamamen yasaklanmıştır. Bu durumun bir benzeri olarak bölgesel üretim yapan küçük işletmelerin büyük işletmeler tarafından faaliyetlerinin zorlaştırılması, sermaye birikimi ile diğer pazarlarda faaliyete geçme şansını yakalamasını engellemeleri yasaklar kapsamına girmektedir.



3.5. Rekabet Kanunu'nun 4. maddesinin "e" bendi, eşit hak ve yükümlülüklerle eşit edimlerdeki teşebbüslere karşı farklı şartların uygulanmasını yasaklamaktadır. 



Bu maddenin açık ifadesi, performans ve teminat gibi kriterlerde eşit konumdaki işletmelere karşı tedarikçi firmaların eşit fiyat ve satış şartları uygulamalarını zorunlu hale getirmesi, iktisadi olarak geçerli kabul edilmeyen sübjektif kriterlerle eş edimlerdeki alıcılara karşı farklı iskonto ve vade uygulamaları, ya da teminat şartları uygulamaları gibi şartları farklı uygulamanın yasaklanmış olmasıdır.



Ãœlkemizdeki ticari örf ve adetler Anadolu medeniyetleri ve Osmanlı gelenekleriyle Cumhuriyetimizin hukuk sistemine geçirilmiştir. Hal böyleyken, Türk ticari örf ve adetleri ile uzaktan yakından bir ilgisi olmayan Batı satış sistemlerine uyum ciddi sorunlar yaratabilecektir. Örneğin yıllardan beri Anadolumuzun ufak bir şehrinde basiretli tacir olarak ticaretini gerçekleştiren bir toptancının ana firmadan alacağı şatış şartlarının ve iskontoların, bu işe yeni başlamış bir tüccar ile aynı statüde olmasının zorlanması, Anadolu ticaretini bozacak bir nitelik arz etmektedir. 



Bunun yanısıra aynı sistemin toptancıdan perakendeciye de uygulanması yukarıdaki şekilde bir çok sıkıntıyı beraberinde getirecektir.





3.6. İlgili maddenin "f" bendi ise, tedarikçi firmaların arz ettiği ürünlerin alıcısı olan yeniden satıcı konumundaki işletmeye, satışa konu mal veya hizmete bir başka mal veya hizmetin alımını da şart koşmasının yasaklanmasıdır.



Bu maddenin açık ifadesi, bir malın satışının gerçekleşmesi için alıcıya bir başka malın ya da hizmetin de satınalımının zorlanmasının yasaklandığıdır.



Bu maddenin etkisi, piyasalardaki promosyon, kampanya benzeri faaliyetlerle tedarikçi firmaların atıl stok kalemlerinin diğer satış kalemlerinin satışına ilave edilerek satınalım şartlarının zorlanmasını yasaklamaktadır. Piyasalarda "spot" olarak nitelendirilen mekanizmanın oluşmasında önemli bir etken olan bu uygulamanın yasaklanması ile birlikte, satıcının stok yükünü alıcıya yüklemesi fiili son bulacaktır. Bu durum özellikle otomotiv ve beyaz eşya sektörlerinde çok yaygın olan sallama mal tabir edilen sistemi önleyecektir.