Sanal Ortamda Rekabet

Sanal Ortamda Rekabet
Prof Dr Arif ESİN

Günümüzde, ticaret yapan küçüklü büyüklü bir çok şirket kendilerine ait web siteleri aracılığıyla dünyanın dört bir yanından milyonlarca insana ulaşabilme imkanına sahipler. Hatta, bugüne kadar sadece ülke içi pazarlarla yetinen firmalar bile internet aracılığıyla, ürettikleri malları kıtalararasında pazarlama imkanına kavuştular. Bu olay bir yandan küresel rekabeti beraberinde getirirken diğer yandan da ülkeler açısından bazı yeni düzenlemeleri gerekli kıldı.

Ticari emtea satışı amacıyla dizayn edilen web sitelerinin tüketici açısından güvenliği ve belli standartları içermesi hususu bu konuda yaşanan tartışmaların kilit noktasını oluşturuyor. Konuyla ilgili olarak ortaya çıkabilecek problemlere çözüm aramak üzere, ABD ve Türkiye’nin de içlerinde bulunduğu OECD üyesi tam 29 ülke 2002 yılı içerisinde, bazı standart kuralların yer aldığı açıklayıcı belge niteliğindeki metin üzerinde anlaşmaya vardılar. Söz konusu belge sadece satış yapan firmalara değil aynı zamanda tüketicilere de online alışveriş yaparlarken nelere dikkat etmeleri gerektiği hususunda önemli bilgiler içeriyordu. Aynı zamanda devletlere de bu konuda yapmaları gereken iç hukuk düzenlemeleri konusunda yol gösterici formüller sunuyordu.

Elektronik ticaret konusundaki gelişmelere paralel olarak bazı ülkelerde çeşitli hukuki düzenlemelere gidilmiş durumda. Ancak uygulamada ise henüz tam anlamıyla bir netlik sağlanabilmiş değil. Türkiye de bu konudaki yükümlülüklerini yerine getirmek üzere ilgili alana yönelik olarak yapılan çalışmalara halen devam ediyor. Son yasalaşan ticaret kanunu da bu hususlara yeni düzenlemeler getirdi. Bu konudaki yükümlülüklerin kaynağını ise biri elektronik imza diğeri ise elektronik ticaret konusunda mevcut iki Avrupa Birliği Direktifleri oluşturuyordu. Nitekim TTK da bu husular dikkate alınarak hazırlandı ve yasalaştı.

Hiç kuşkusuz, yukarıda adı geçen uygulamaların hayata geçirilmesi küreselleşmenin getirdiği gerekliliğin bir sonucudur. Bu türden uygulamalarla daha da kolaylaşacak olan ticaret, pazarların teknolojik anlamda gelişmesine de tam bir örnek oluşturuyor. Bu bağlamda, teknoloji kullanmayan firmalar diğerleri ile rekabette geride kalmaya bir anlamda mahkum olacaklar. Öte yandan yeni Tüketici Kanunu’nun da “mesafeli satışlarâ€� başlığı altında konuya ilişkin hükümlere yer vermesi son derece sevindirici bir gelişmedir. Bu kanunların uygulamasında sorunlar çıkabilecek olsa bile zaman içinde benzer uygulamalarla konu daha da netleşecek gibi gözüküyor. Temel düzenlemeler yapıldıktan sonra ayrıntıları ilgili bakanlıklar tebliğler yoluyla kuşkusuz düzenlenebilmektedir.