Seçim Sürecinde Basın Ahlakı

Türkiye seçim sürecine girmiş bulunmaktedir. Bu süreçte basının her ne kadar geçmişte seçimlerde medyanın desteklediği partilerin, kartelin arzuladığı şekilde, onuçlanmamasına rağmen genç nesillere basın etiğinin bir kez daha hatırlatılmasında fayda oyduğuna inanıyorum.rnHer gazeteci ve basın yayın organı, gazetecinin haklarını savunmalı ve meslek ilkelerine uymalı, uyulmasını gözetmelidir.rnÖncelikle hatırlatılmasında fayda gördüğüm unsur basın - yayın organlarında, gazeteci olmadıkları halde çeşitli biçimlerde gazetecilik faaliyetlerine katılanlar ile dışarıdan Türkiye'ye ve Türkiye'den dışarıya dönük yayın yapanlar da bu sorumluluklar kapsamındadır.rnBasın yayın organları yöneticileri; genel yayın yönetmeni yahut müdürü, yazı işleri müdürleri yahut sorumlu müdürler, sıfatları ne olursa olsun, kuruluşlarında görevli gazeteciler ile yayınların meslek ilkelerine uygun olmasını gözetir.rnGazetecinin hakları halkın haber alma hakkının ve ifade özgürlüğünün, meslek ilkeleri ise dürüst ve doğru iletişimin temelidir.rnMeslek ilkeleri gazetecinin ve basın yayın organlarının özdenetimini öngörür ve değerlendirme mercii öncelikle vicdanlardır.rnMesele insan ve yurttaş hakları bakımından değerlendirildiğinde;rnHerkes bilgi edinme, haber alma, özgür düşünce, ifade ve serbest eleştiri hakkına sahiptir.rnDüşünce ve ifade özgürlüğünün kullanılmasının başlıca yolu olan basın ve yayın özgürlüğü temel insan haklarındandırrnBu hakların demokratik hukuk devletinde anayasal güvence altında olması esastır.rnrnBu bağlamda gazetecinin tanımı büyük önem taşımaktadır;rnDüzenli bir şekilde, günlük yahut süreli bir yazılı, görüntülü, sesli, elektronik veya dijital basın ve yayın organında, kadrolu, sözleşmeli, ya da telif karşılığı, haber alma, işleme, iletme veya görüş, fikir belirtme görevi üstlenen ve asıl işi ile başlıca geçim kaynağı bu olup çalıştığı işletme ile ilgili yasalar karşısındaki konumu bu tanıma uygun olanlar gazetecidir. Basın ve yayın alanındaki her işletme, çalıştırdıkları gazetecileri, yasaların gazetecilere tanıdığı haklardan yararlandırmak zorundadır.rnrnBu önemli haklara sahip olan gazetecinin de sorumluluklarının olması doğaldır:rnGazeteci, basın özgürlüğünü, halkın doğru haber alma, bilgi edinme hakkı adına dürüst biçimde kullanır. Bu amaçla her türlü sansür ve otosansürle mücadele etmeli, halkı da bu yönde bilgilendirmelidir.rnGazetecinin halka karşı sorumluluğu, başta işverenine ve kamu otoritelerine karşı olmak üzere, öteki tüm sorumluluklardan önce gelir.rnBilgi ve haber ile özgür düşünce, herhangi bir ticari mal ve hizmetten farklı olarak toplumsal bir nitelik taşır.Gazeteci, ilettiği haber ve bilginin sorumluluğunu üstlenir ve paylaşır.rnGazetecinin özgürlüğünün içeriğini ve sınırlarını, öncelikle, sorumlulukları ile meslek ilkeleri belirler.rnrnBuna karşılık Gazetecinin de hakları mevcuttur;rnGazeteci, tüm bilgi kaynaklarına serbestçe ulaşma ve kamu yaşamını belirleyen, halkı ilgilendiren tüm olayları izleme, araştırma hakkına sahiptir.rnGazetecinin karşısına çıkarılacak gizlilik ve sır gibi engeller, kamusal işlerde yasaya özel işlerde açık ve ikna edici gerekçelere dayandırılmalıdır.rnGazeteci, çalıştığı basın ve yayın organının kendisiyle yaptığı sözleşmede de kaydadilmiş olması gereken temel çizgisini dikkate alır. O temel çizgi dışındaki ve onunla çelişen veya orada açıkça belirtilmemiş olan tüm telkin, öneri, istek ve talimatı reddetme hakkına sahiptir.rnGazeteci, inanmadığı bir görüşü savunmaya veya meslek ilkelerine aykırı bir iş yapmaya zorlanamaz.rnGazeteciler, özellikle de yazı işleri çalışanları, basın - yayın işletmesinin işleyişini belirleyen, etkileyen önemli kararlardan haberdar edilmeli ve gereğinde, kararların alınmasına katılmalıdır.rnİşlevi ve sorumlulukları ışığında, gazeteciler örgütlenme hakkının yanı sıra, görevinin maddi ve manevi güvencesini sağlayan kişisel sözleşme yapma hakkına sahiptir. Gazeteci ekonomik bağımsızlığını garanti eden, toplumsal rolüne ve emeği ile yeteneğine uygun bir ücret almalıdırrnGazeteci, kaynakların gizliliği ilkesi uyarınca, kaynağını açıklamaya ve tanıklık yapmaya zorlanamaz. Kaynak izin verdiği takdirde gizlilik ortadan kalkabilir. Kaynağı tarafından açıkça yanıltıldığı durumlarda gazeteci kaynağını açıklayabilirrnrnÖnümüzdeki hafta devam edeceğiz.