IATA Konferansı ve Rekabet Kuralları

Dünkü yazımızda Avrupa'da havaalanlarında yer hizmetlerinin özelleştirilmesi ve bunun rekabet hukuku açısından sonuçlarını anlatmıştım. Bugün ise yine havayollarıyla bağlantılı olarak güncel bir konu olan IATA tarife Konferanslarına yönelik AB grup muafiyeti tüzüğünün süresi uzatılarak yenilenmesine değineceğim.rnÖncelikle sistemden biraz söz edeyim. IATA bünyesindeki havayolu firmaları programlarının ortak planlanması ve koordinasyonu, ortak faaliyetler, ve ortak tarife belirlemek üzere konferanslar düzenlerler ve bir sonraki yıl için geçerli olacak ortak uçuşlu bilet fiyatlarını tespit ederler. Sonuçta bu işbirliğinin temel amacı seyahat eden yolcuların her şartta yolculuklarını gerçekleştirebilmek üzere önceden bilerek veya bilmeyerek başka bir havayolu şirketinin hizmetlerini almasını sağlayabilmektir. rnDolayısıyla, tüm havayolları belirledikleri fiyatlar üzerinden birbirlerine hizmet vererekten mahsuplaşma yöntemiyle gelir dağılımı yaparlar. Aslında kulağa çok mantıklı gelen bu sistem tam anlamıyla bir fiyat belirleme sistemidir ve Avrupa Birliği rekabet kurallarına da aykırıdır. Ancak, bu aykırılığın yarattığı olumsuzluklar ortaya çıkan tüketici faydasının gölgesinde kalmıştır ve bu sebepten ötürü Komisyon IATA Konferanslarını bir grup muafiyetinden yararlandırır. Uygulama süreci 30 Haziran 2002'de son bulması beklenen mevcut grup muafiyetinin ne seviyede verimli olduğunun tespitine yönelik olarak ise Komisyon geçtiğimiz Şubat ayında bir araştırma başlatır.rnBu araştırma başta havayolu firmaları olmak üzere, seyahat acentaları ve tüketici dernekleri nezdinde yapılır ve tüm kesimlerin talep ve şikayetleri dinlenir. Anlaşılan odur ki rekabeti daha az sınırlayacak ancak tüketicinin sağladığı faydayı da düşürmeyecek başka bir sistem mevcut değil. Nitekim Konferans sistemi, küçük ve hiçbir stratejik ortaklığa bağlı olmayan havayollarının fazlaca işine gelmekte ve büyük havayollarının fiyat rekabetiyle bu firmaları yutmasını engellemekte.rnBu makul gerekçeler neticesinde Komisyon da blok muafiyet tüzüğünün süresini 30 Haziran 2005 yılına kadar uzatmaya kara verir. Ancak unutulmamalı ki, Komisyon 1-2 sene içerisinde bu sektöre yönelik ve özellikle fiyat rekabetine ilişkin büyük bir harekete girişecekti. Havayolu şirketlerinin 11 Eylül neticesinde gördüğü büyük zararlar bu hareketi biraz geciktirmiş olabilir; ancak, bu yeni ortaklıklar neticesinde Komisyon'un sektörün ne şekilde konsolide olduğuna ilişkin bir çalışma yapacağı kesin.