AB Tütün Pazarı ve Rekabet

Avrupa Birliği tütün pazarı geçen hafta gerçekleşen büyük bir devralma işlemiyle yine rekabet hukuku çevrelerinde kendisinden söz ettirdi. Ben de bu vesileyle hem İngiliz Imperial Tobacco'nun Alman Reemtsma teşebbüsünü devralması işlemine değineceğim hem de AB pazarı üzerine bilgilerimizi tazeleyeceğim. rnYukarıda sözünü ettiğim şirketler Dünya sigara üreticileri arasında en büyük ilk on şirket içerisinde yer alıyor. Aslında bu işlemi enteresan kılan bu açıdan bakıldığındaki büyüklüğü değil; esas dikkat çeken göreceli olarak küçük olan balığın büyük balığı yutması. Daha net olmak gerekirse İngiliz Imperial Tobacco dünyanın en büyük dokuzuncu sigara üreticisi şirketi. Devraldığı Alman Reemtsma ise en büyük beşinci. Normal şartlar altında böyle bir devralma işleminin AB'deki pazarlar üzerinde rekabeti kısıtlayıcı etkiler yaratmaması işten bile değil. Ancak her iki firmanın farklı fiyat aralığındaki ürünlere yoğunlaşmış olması tamamlayıcı bir etki yaratıyor ve sadece bazı Üye Ülkelerde ciddi sayılabilecek pazar paylarına ulaşılıyor. Ancak çalışmalar gösteriyor ki İngiliz pazarının durumu biraz farklı ve bu işlem hiç de öyle es geçilebilecek cinsten değil Şöyle ki, İngiltere de Reemtsma firmasının büyük bir pazarı var: süpermarketler ve cash-and-carry zincirleri. Reemtsma bu zincirlere değişik markalar altında kendi sigaralarını üretiyor. Aslında sistem biraz marketlerin kendi markaları altında ürettirdikleri ve daha ucuza sattıkları ürünlere benziyor. Burada ise ürün sigara olunca tabii ki süpermarket sahipleri yine münhasıran kendilerine ait ancak farklı markalar kullanıyor. Tamamen imajları zedelenmesin diyernRekabet hukuku açısından ise sorun Reemstma'nın İngiliz pazarında neredeyse bu tip satışa konu sigara üretiminde tek sağlayıcı konumunda. Tabii firmanın Imperial Tobacco tarafından devralınmasıyla distribütörlerin pazarlık şansı veya talep esnekliği ortadan kalkıyor. rnBu sorunları aşmak için ise Imperial Tobacco Komisyon'a bir dizi tedbir teklif ediyor ve yapılan müzakereler neticesinde İngiltere pazarında distribütörlerin sağlayıcı değiştirebilmesini kolaylaştıracak önlemler alınması akabinde işleme izin veriliyor.rnAslında bu işleme sadece Avrupa Birliği pazarı olarak değil de, bir de global rekabet açısından bakacak olursak Avrupalı üreticilerin ABD ve Japon üreticilere karşı en azından kendi pazarlarında pozisyonlarını güçlendirmeye çalıştıkları görülecektir. İlla da kendi payımıza da bir şeyler çıkartmak istersek, bu işlemin, kim bilir belki de, Tekel için pazarlığı kızıştıracak yeni bir oluşum olarak bile değerlendirebiliriz.