Avrupa'da şifreli maç yayını meselesi

Son yıllarda televizyondan şifreli maç yayınları meselesi Türk hukuk sistemini rahatsız eder boyutlara gelmiştir. Üdli ve idari yargıya intikal etmiş çeşitli konularda yüzlerce dava ve soruşturma sürmekte, bir dizi çelişik kararlar hasıl olmaktadır. Şifreli maç yayını meselesi, açık kanallarda yapılan programlardaki rekabeti de etkilemeye başlamış ve son olarak da GSM piyasasındaki rekabet ihlallerine kadar uzanmıştır. Sade vatandaş hukuk anlamında ne olup bittiğini anlayamamaktadır. Maç yayınları 1. Futbol Ligi'nde takımların TFF ile ilişkilerine kadar yansımış, bazı takımlar bu uğurda şampiyonluktan bile hakem oyunları ile uzaklaştırılmıştır.rnrnMesele Avrupa'da ne şekilde gerçekleştirilmektedir. İşte bu olgulara ışık tutmak amacıyla Avrupa uygulamalarını anlatmayı düşünüyorum.rnrnAvruya'da kanallar tarafından ödenen naklen yayınlama hakkı ücretleri için 98/99 sezonu için İngiltere'de BskyB ve BBC 1.8 milyar frank; İspanya'da C+, Antenna 3 ve Forta 1.8 milyar frank; İtalya'da D+, Rai ve Mediaset 1.7 milyar frank; Almanya'da Premiere, Sat 1 ve DSF 1.5 milyar frank ve Fransa'da Canal + 720 milyon frank ödemişlerdir.rnrnBu tabloya Şampiyonlar Ligi için 600 milyon FF ödeyen ITV'yi de eklemek gerekir. Sadece İngiliz klüplerinin maçlarını şifreli yayınlaması durumunda bile Sky, İngiltere'nin önde gelen futbol yayın kuruluşları ile haksız bir kartel oluşturulacağından kuşkulanıyordu. 1997'de yapılan dört senelik anlaşmaya göre Sky, Premiere League'in (İngiltere 1. Ligi) (380 maçtan 60'ı) münhasır yayın hakları için senelik 262 milyon $ ödemektedir, kaldı ki BBC sadece özet görüntüler için senelik 28.5 milyon $ ödemektedir.rnrn2001 yılında yapılacak olan, hakların bir operatöre devredilmesine dair ihaleye Ondigital ve BskyB karşı koymalıdırlar. Bu konuda Fransa'da yaşananlar iyi bir örnektir. Tekel olan Canal+ rövanşta, ingiliz futbolunun şifreli yayınlarla tekelleştirilmesi konusunda, BskyB veya Vivendi ile karşı karşıya kalabilir.rnrnAntenna 3 yaptığı anlaşmalar için yaklaşık 240 milyon $ ödemektedir. Canal+ her pazar bir 1.lig maçını ve 10 yıl boyunca Kral Kupası maçlarını yayınlamaya devam etmektedir. Sayısal uydu yayın demetleri, 10 senelik bir anlaşma sayesinde, iki tarafın da, şampiyona ve Kral Kupası maçlarının yayınlanması konusunda birbirleri ile uzlaştıkları noktalarda seans başı ödeme sistemine geçmelerini sağmıştır. Buna paralel olarak FC Barcelona Via Digital ile, bu klübe 2003 yılından başlayarak 2008'e kadar, senede yaklaşık 82 milyon $ gelir sağlayacak, bir yayın anlaşmasını imzaladı. Aynı şekilde Real, Canalsatelite Digital ile 5 sene üzerinden yaklaşık 420 milyon $'lık bir anlaşma imzaldı.rnrnYarınki yazımızda devam edeceğiz.