SSK Alımlarında Hukuka Aykırılıklar II

SSK'nın alım politikasının ülkemizdeki rekabet mevzuatına aykırı olduğu üzerine başlattığımız yazı dizisine devam ediyor ve sonuçlandırıyoruz.rnrn4054 Sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun'un 4. Maddesi'ne mugayir bir davranış, SSK'nın alım politikasında açıkça görülmektedir; "Belirli bir mal veya hizmet piyasasında doğrudan veya dolaylı olarak rekabeti engelleme, bozma ya da kısıtlama amacını taşıyan veya bu etkiyi doğuran yahut doğurabilecek nitelikte olan teşebbüsler arası anlaşmalar, uyumlu eylemler hukuka aykırı ve yasaktır.rnrnSSK toplu alımları ilaç piyasasında doğrudan veya dolaylı olarak rekabeti engelleyici, bozucu ya da kısıtlayıcı etkileri doğurabilir. Ancak bu noktada ilaç üreticisi firmalardan biri veya bazıları ile SSK arasında uyumlu eylemin oluşması, SSK'nın toplu alım gücüyle ilgilidir. Böyle bir uyumlu eylemin varlığının tesbiti uyumlu eylem içerisindeki ilaç üreticisi firmanın hakim konumda olmasından da kaynaklanıyor olabilir. Bu uygulamadan düşük fiyatlı alımları gerçekleştiren SSK yerine, satışı gerçekleştiren ilaç üreticisinin yıkıcı fiyat politikası nedeniyle diğer üreticileri tehdit ettiği sonucu çıkar ki, bu da SSK'ya toplu satışlar gerçekleştiren bütün üreticileri zor durumda bırakabilir.rnrn4054 Sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun'un 4. Maddesi'nin (a) bendine aykırı diğer bir davranış, SSK'nın alım politikasında esas halini almıştır: Mal veya hizmetlerin alım ya da satım fiyatının, fiyatı oluşturan maliyet, kar gibi unsurlar ile her türlü alım yahut satım şartlarının tespit edilmesi,rnrnSSK ilaç piyasasında toplu alımlar yoluyla diğer ilaç üreticilerinin fiyatlarını, karlarını ve alım yahut satım şartlarını belirleyebilmektedir. Ancak burada mağduriyet toplu satışı çok düşük fiyatlardan, yani maliyetlerinin altında fiyatlardan yapan firmalara ait değil, bu toplu satışı düşük fiyattan yapamayan firmalara aittir. Yani SSK'ya çok düşük fiyattan toplu satışta bulunan firmalar rakiplerini yıkıcı fiyat uygulamalarına maruz kılmaktadır.rnrnSatışı gerçekleştiren firma bunu kendi inisiyatifi ile yapmaktadır. Rakipleri ise çok düşük fiyatlardan toplu satışlar gerçekleştirebilecek finansal güce sahip olmayabilir. Bu aşamada maliyetlerin altında bir satış politikası yıkıcı fiyat uygulaması anlamına gelir.rnrnSSK'nın Kanun'un 4. Maddesi'nin b bendine aykırı davranışları bakımından, mal veya hizmet piyasalarının bölüşülmesi ile her türlü piyasa kaynaklarının veya unsurlarının paylaşılması ya da kontrolü yasaktır.rnrnBu aşamada ilgili mal piyasası SSK toplu alımlarının gerçekleştirildiği piyasadır. SSK toplu alım yaptığı bu piyasayı üretici firmalar ve kendine ait üretim yapan işletmeler arasında bölüştürmektedir. Bu piyasanın dışında kalan ilaç üreticileri uyumlu eylem yoluyla rekabetin kısıtlanması, engellenmesi ya da bozulmasından zarar görmektedirler.rnrnSSK'nın Kanun'un 4. Maddesi'nin c bendine aykırı davranışları ise; mal veya hizmetin arz ya da talep miktarının kontrolü veya bunların piyasa dışında belirlenmesi ile ilgilidir.rnrnSSK ilaç piyasasında talep miktarının önemli bir kısmını toplu alımlar yoluyla doğrudan kontrol etmektedir. Arz miktarını yeniden satıcı olarak kontrol etmesinin ise tüketici piyasasındaki fiyat oluşumuna bir etkisi yoktur. Ancak talep üzerindeki kontrol piyasada faaliyet gösteren bütün üreticileri fiyat baskısı altında tutmaktadır. Bu yolla devletin belirlediği fiyatlarla oluşan kar marjı SSK tarafından gasp edilmekte, hatta daha kötüsü uygulanan bu fiyat baskısı nedeniyle diğer firmalar satış yapamaz duruma düşmektedirler.rnrnSSK'nın Kanun'un 4. Maddesi'nin d bendine aykırı uygulamalar ise; rakip teşebbüslerin faaliyetlerinin zorlaştırılması, kısıtlanması veya piyasada faaliyet gösteren teşebbüslerin boykot ya da diğer davranışlarla piyasa dışına çıkartılması yahut piyasaya yeni gireceklerin engellenmesidir.rnrnSSK toplu alımları piyasadaki talebin önemli bir miktarını teşkil etmektedir. Bu nedenle SSK'ya satış yapabilen firmalar dolaylı olarak diğer üreticileri pazar dışına itmekte ve bu üreticilerin ekonomik ölçeklerde üretim yapmaları engellemektedir.rnrnSSK alımlarında SSK ile uyumlu eylem halinde bir firma diğer firmalar karşısında hakim durumda olmaktadır. Çünkü SSK toplu alımları piyasadaki talebin önemli bir kısmını teşkil etmektedir. Ve de SSK üretici firmaları düşük fiyattan satışa zorlamaktadır. Düşük fiyattan yaptığı alımlara karşılık başka ürünlerde aynı firmalardan yüksek fiyattan alım yapmaktadır. Bu da SSK'ya satış gerçekleştiremeyen diğer üreticileri zor durumda bırakmaktadır.