Joint-venture'ların muhtemel uygulama alanları, verilerin alınması ve işlenmesi, çalışma sistemlerinin ve yöntemlerinin
organizasyonu, vergilendirme ve işletmeye yönelik danışmanlık, yatırımların planlanması ve finanse edilmesi, Ar-Ge planlarının
uygulanması, fikri mülkiyet haklarının kullanımı için lisansların verilmesi ve devralınması, hammadde veya yarı mamullerin
tedariği, ürünlerin üretimi, hizmetlerin sağlanması, reklam, dağıtım ve müşteri hizmeti konularını dahil etmektedir.
Joint-venture'lar bu konuların birini veya daha fazlasını kapsayabilirler. Ayrıca süresi sınırsız bir zaman için olabilmekle
birlikte belli bir dönemle de sınırlanabilir. rnrnEğer joint-venture, satınalma, üretim, satış veya hizmetlerin sağlanması gibi
pazara yönelik konular ile ilgili ise, ana firmaların belli ekonomik seviyedeki rakip davranışlarının aynı olmasına yol açmasa
dahi normalde koordinasyonuna yol açmaktadır. Bu durum özellikle joint-venture'ın normal bir teşebbüsün bütün işlevlerini yerine
getirdiği ve sonuçta pazarda bağımsız bir sağlayıcı veya satınalan taraf olarak rol aldığı haller için geçerlidir.
rnrnJoint-venture'ların Rekabet Kanunu ile uygunluğunun değerlendirilmesi konusunda bütün bu değişik durumlar göz önüne
alındığında genel yorumlar getirilmesi imkansızlaşmıştır. Joint-venture'ların önemli bir çoğunluğu için madde 85'in uygulama
kapsamına girip girmediklerinin belirlenmesi faaliyetin özel durumuna bağlıdır. Bir joint-venture'ın yasaklamadan muaf tutulması
genelde her bir joint-venture için değişik sonuçlar gösteren ekonomik dengenin incelenmesine dayandırılmaktadır. Ancak işbirlikçi
joint-venture'lar değişik kategorilere bölünebilir ve bu kategorilerin her biri de aynı rekabet kanunu analizine tabidirler.
rnrnKomisyon'un teşebbüsler arası işbirliği alanında anlaşmalara, kararlara ve uyumlu eylemlere ilişkin 1968 tebliğinde, Komisyon
madde 85(1) kapsamında yapısı itibariyle rekabeti sınırlayıcı amacı ve etkisi olmayan işbirliği tiplerini sıralamıştır. Ekonomik
açıdan etkileyici önem taşımayan anlaşmalar üzerine 1986 tebliğinde ise, bu düzenlemeler rekabet üzerinde önemli bir etki
yaratmadığı için yasaklanmamışlardır. Bu her iki karar da joint-venture'lara uygulanmaktadır. Ayrıca, ihtisaslaşma anlaşmalarına,
araştırma ve geliştirme anlaşmalarına ve patent ve know-how lisans anlaşmalarına ilişkin grup muafiyetlerinden joint-venture'lar
da yararlanabilmektedirler. rnrnBu durumda, faaliyetleri sürekli olmayacak olan ve özellikle de ana firmalar tarafından önceden
kısa bir dönem ile kısıtlanan bütün joint-venture'lar; bağımsız bir iktisadi varlığın bütün işlevlerini yerine getirmeyen ve
özellikle de ana firmalar tarafından bir teşebbüsün belirli faaliyetlerini yerine getirmekle görevlendirilen joint-venture'lar
(kısmi işlevli joint-venture'lar); bağımsız bir iktisadi varlığın bütün işlevlerini yerine getiren ve böylece ana firmaların
birbirleri veya joint-venture ile ilgili rakip davranışlarının koordinasyonuna yol açan joint-venture'lar (tam işlevli
joint-venture'lar) işbirlikçi olarak tanımlankmaktadır. rnrnİşbirlikçi joint-venture'lar, birleşme kontrolüne ilişkin hükümlerin
kapsamı dışında kalmaktadırlar. rnrnİşbirlikçi joint-venture'ların rekabet kuralları ışığında değerlendirilmesi öncelikle ilgili
teşebbüsler arası ilişkiye ve işbirliklerinin üçünc taraflara etkisine dayanmaktadır. Bu açıdan ilk iş, joint-venture'ın
kurulmasının ana firmalar arasındaki rekabeti sınırlayıp sınırlamadığının kontrol edilmesidir. İkinci olarak ise, sözkonusu
işlemin üçüncü tarafların özellikle de tedarik ve satış olasılıkları açısından pazardaki konumunu ne ölçüde etkilediğinin
incelenmesidir. rnrnEğer joint-venture tam işlevli bir teşebbüs olarak faaliyet göstermekte ise, bu durumda ana teşebbüsler ile
joint-venture arasındaki ilişkinin hukuki açıdan ayrı olarak değerlendirilmesi gerekmektedir. Ancak bu durumda dahi
değerlendirmede, ana firmaların kendi aralarındaki ve üçüncü taraflar ile olan ilişkilerinin her zaman göz önünde bulundurulması
zorunludur. rnrnKomisyon, ana firmaların işlemleri bir arada olmak yerine bireysel olarak gerçekleştirebilmeleri için mevcut
teorik ve pratik olasılıkları belirlemek amacıyla bazı temel sorulara cevap aramaktadır. Tavsiyem aşağıdaki soruları önce
kendinize sorun sonra joint venture ile ilgili işlemlerinize başlayın zira bu sorulara Rekabet Kurulu da cevap arayacak gibi:
rnrnHer bir ana firmanın planlanan yatırımı yürütmek için yeterli mali kaynağı var mı Her bir ana firmanın joint-venture'ı
yürütmek için yeterli yönetim vasfı var mı Her bir ana firmanın gerekli girdi ürünlere ulaşımı mümkün mü rnrnHer bir ana firma
üretim tekniğini biliyor mu Her bir ana firma alt veya üst ürünleri üretiyor mu ve gerekli üretim düzenlemelerine sahip mi
rnrnEsas veya potansiyel talep, her bir ana firmanın ürünleri kendisinin üretmesini mümkün kılacak şekilde mi Her bir ana firmanın
joint-venture tarafından üretilen ürünleri satmak için gerekli olan dağıtım kanallarına ulaşımı var mı rnrnHer bir ana firma
joint-venture'ın üretim işlemlerine ilişkin teknik ve mali riskleri tek başına karşılayabilir mi rnrnİlgili coğrafi pazar ve ürün
pazarı nedir Pazara giriş koşulları nelerdir Her bir ana firma bu pazara kendi başına girmeye muktedir mi Her bir ana firma giriş
koşullarını mantıklı bir zaman içerisinde ve manasız çaba ve maliyete girmeden aşabilir mi
esc@escrc.com
