Topluluğu kuran Antlaşma'nın 85. maddesinin 1. paragrafı pazarı etkileme olasılığı olmayan anlaşmalar haricinde bütün dikey
anlaşmalara uygulanmaktadır. rnrn rnrnKomisyon, özellikle dağıtıcıların fiyatlandırma hakkını kısıtlayan ve dağıtıcılara bölgesel
koruma sağlayan hükümler içeren anlaşmaları yakından incelemeye almakta ve tüketicinin yararına oldukça paralel ticareti ve pasif
satışları desteklemektedir. rnrnAncak, Komisyon'un dışında dikey kısıtlamalarla ilgili olarak iki yetkili kurum daha
bulunmaktadır: rnrnBunlardan ilki Ulusal rekabet kurumlarıdır ve Antlaşma'nın 88. maddesi Ulusal kurumlara Topluluk rekabet
kurallarını uygulama yetkisi tanımaktadır. Ancak her ne kadar Ulusal kurumların Antlaşma'nın 88. maddesine dayanarak 85. madde
doğrultusunda soruşturma yapma yetkileri bulunsa da muafiyet tanıma veya bir grup muafiyetin kapsamını daraltma yetkileri mevcut
değildir. Bu yetkilere sadece Komisyon sahiptir ve vermiş olduğu grup muafiyetleri doğrudan uygulanabilirlik niteliğine sahiptir.
rnrnDiğer bir yetkili kurum ise Ulusal mahkemelerdir. Ulusal mahkemeler de Ulusal rekabet kurumları gibi 85. ve 86. madde
hükümlerini uygulama yetkisine sahiptirler. Diğer taraftan, muafiyet tanıma veya bir grup muafiyetin kapsamını daraltma yetkileri
mevcut değildir. rnrnBidayet Mahkemesi 1992 yılında Komisyon'a "kendisine intikal eden ancak Topluluk çıkarları seviyesinde
olmayıp Ulusal mahkemelerde görülmesi daha doğru olacak rekabet davalarını görmeyi reddetme" yetkisini tanımıştır. Bu durumda
Komisyon'un yükü Ulusal mahkemelere kaydırılarak hafifletilebilecektir. rnrnTopluluk mevzuatının üye ülke mevzuatlarıyla
karşılaştırılması sonucunda görülür ki üye ülkelerde iki türlü rekabet kanunu uygulaması bulunmaktadır. Bu doğrultuda ülkeleri iki
grup altında inceleyelim. rnrnİlk grupta, mevzuatları Topluluk Rekabet Hukuku'nun 85.Madde'sine benzer, iki aşamalı yapıya sahip
hükümler içeren ülkeler bulunmakta. Burada iki aşamadan kasıt, yasaklayıcı genel hüküm ile muafiyet hükümlerinin ayrı ayrı olduğu
yapıdır. Sözü edilen yapıda mevzuata sahip 9 Üye ülke mevcuttur. Bunlar; Fransa, İtalya, Belçika, İrlanda, İspanya, Yunanistan,
Lüksemburg, Portekiz ve İsveç tir. rnrnBu ülkeler Topluluğun bölgesel ve bölgesel olmayan dikey kısıtlama sınıflandırmasına tam
anlamıyla uymakla birlikte, ihlallerin tespitinde de Topluluğun tespit kriterlerini kullanmaktadırlar. Yeniden satış fiyatının
tespiti Fransa ve İspanya'da doğrudan yasaklanmakla birlikte tavsiye edilen satış fiyatı uygulaması yasaklanmamaktadır. İtalya'da
ise yeniden satış fiyatının tespiti doğrudan yasaklanmamakla birlikte dava bazında incelemeye tabidir. rnrnTopluluk grup
muafiyetleri, yukarıda belirtilen 9 üye ülkeden sadece İrlanda, İspanya ve İsveç'te milli bazda uyumlaştırılmıştır. rnrnİkinci
grupta ise, mevzuatları Topluluk Rekabet Hukuku'nun 85.Madde'sine benzemeyen ve "ihlallerin, herhangi bir kötüye kullanımın tespit
edilmesi" temeline dayandırıldığı mevzuatlara sahip ülkeler bulunmakta. Burada kötüye kullanım: rnrnAvusturya ve Danimarka'da,
yapılan anlaşmanın hakim durum etkisine yol açacağının tespiti; rnrnFinlandiya'da, yapılan anlaşmanın fiyat belirleme, pazara
girişlerin kısıtlanması, üçüncü şahısların ticari faaliyetlerinin kısıtlanması veya zorlaştırılması gibi etkilere yol açması;
rnrnAlmanya'da, tek elden dağıtım, tek elden satın alma ve selektif dağıtım anlaşmalarındaki kısıtlamaların rekabete aykırı
etkiler taşımaları veya lisans anlaşmalarındaki kısıtlamaların anlaşmanın kapsamı dışına çıkması; rnrnHollanda ve İngiltere'de,
kısıtlamaların genel iktisadi çıkarlara aykırı olması, olarak nitelendirilmiştir. rnrnBu iki grup içerisinde söz konusu
anltaşmaların yetkili mercilere bildirim yükümlülüğü hususu da çeşitli farklılıklar göstermekte. rnrnMevzuatları Topluluk'taki 85.
Madde'ye benzerlik gösteren 6 üye ülkede (Belçika, İspanya, Yunanistan, İrlanda, Portekiz, İsveç) kısıtlayıcı anlaşmaların,
muafiyet ve/veya menfi tespit başvuruları söz konusu olduğunda,Topluluk'takine benzer bir şekilde bildirim gerekliliği vardır.
rnrnBu ülkelerden sadece Belçika ve İsveç yasalarında bildirim sonrası akçeli cezai hükümler mevcut değilken Portekiz ve
Yunanistan'da akçeli cezai hüküm mevcuttur. Buna karşılık İrlanda mevzuatında cezai hüküm mevcut değildir. rnrnİtalya ve
Fransa'daki uygulamaları incelediğimizde kısıtlayıcı anlaşmaların herhangi bir bildirim yükümlülüğüne bağlı olmadığını görürüz.
İtalya'da gönüllü bildirim sistemi mevcutken Fransa'da herhangi bir bildirim sistemi mevcut değildir. rnrnMilli mevzuatları 85.
Madde ile farklılıklar gösteren Üye Ülkeler'de ise: rnrnFinlandiya'da Topluluk'takine benzer bir şekilde bildirim gerekliliği
olmasına karşın bildirim sonrası akçeli cezalardan muafiyet tanınmamaktadır. rnrnAvusturya, Danimarka, İngiltere, Hollanda'da
Bildirim, muafiyet talebinin karşılanmasına veya Menfi Tespite yol açmaz, sadece Ulusal mercilere hakkın kötüye kullanılıp
kullanılmadığının tespiti imkanını sağlar. rnrnLüksemburg'da bildirim sistemi mevcut değilken Almanya'da dikey kısıtlamaların
bildirim yükümlülüğü, fiyat belirleme özgürlüğünü kısıtlayıcı anlaşmarar için mevcuttur.
esc@escrc.com
