Avrupa Topluluğu'nun TEKNOLOJİ TRANSFERİ TÜZÜĞÜ ve Uygulaması

Yönetici Özeti

 

Teknoloji Transferi Tüzüğü 1 Nisan 1996 tarihinde AT'de yürürlüğe girmiştir. Bu Tüzük Patent Lisansları Tüzüğü (1984) ile Know-how Lisansları Tüzüğü'nü (1988) birleştirerek önceki tüzüklerin yerini almıştır.



Böylelikle patent ve know-how'a ilişkin lisans anlaşmaları ile lisans veren ve lisans alana karşılıklı olarak getirilebilecek rekabet sınırlamaları Teknoloji Transferi Tüzüğü ile tanımlanmıştır. Ayrıca marka, endüstriyel tasarım, telif hakları,vb. fikri mülkiyet haklarına ilişkin anlaşmalar da teknoloji transferi ile doğrudan ilgili olmaları kaydıyla Teknoloji Transferi Tüzüğü kapsamına girmektedir.



Patent ve know-how'a konu Teknoloji Transferi Anlaşmaları lisans alana gizli, belirlenebilir ve ticari değeri olan unsurları sağlanması ve anlaşma şartlarının Teknoloji Transferi Tüzüğü'ne uyumlu olması kaydıyla, lisans verenin rekabeti kısıtlayıcı hükümler uygulanmasını mümkün kılar.



Teknoloji Transferi Tüzüğü'ne uyumlu bir anlaşmaya taraf olan teşebbüsler Roma Antlaşması'nın 85/1. maddesinde belirtilen uyumlu eylem karar ve anlaşmalar ile rekabetin kısıtlanması yasağından doğrudan muafiyet kazanır.



Teknoloji Transferi Tüzüğü'ne uyumlu olmayan, diğer bir deyişle anılan tüzük ile sınırlandırılmasına olanak tanınan unsurların ötesinde rekabet kısıtlamaları getiren anlaşmalar, Tüzük kapsamına girmezler ve bu anlaşmaların Roma Antlaşması'nın 85/2 maddesi gereği butlan olduğuna hükmedilir. Bu anlaşmadan doğan edimlerin ifası karşılıklı taraflarca istenemez. Öte yandan Teknoloji Transferi Tüzüğü ile getirilen muafiyetin geri alınmış olması ya da geçersizliğine hükmedilmesi ile, tarafların birbirlerine yükledikleri rekabet kısıtlamaları, rekabeti engellediği, bozouğu ve kısıtladığı oranda Roma Antlaşması'nın 85/1. maddesi ile uyumlu eylem, anlaşma ve kararlar ile rekabetin sınırlandırılması yasağı kapsamında değerlendirilir.



Teknoloji Transferi Tüzüğü, Temel Muafiyet Alanı, Beyaz Liste, Gri Liste ve Siyah Liste'den oluşmaktadır. Ayrıca Tüzükte özel durumlar ve muafiyetin geri alınması hali tanımlanmıştır.



Temel Muafiyet Alanı, Tüzük'ün uygulama kapsamını belirler. Ayrıca Beyaz Liste ile Tüzük kapsamında muafiyete uyumlu rekabet kısıtlamaları belirlenmiştir. Gri Liste'de, liste içerisinde yer alan yükümlülüklerin uygulama alanları ve fiili etkilerinin tespit edilmesi neticesinde muafiyetle uyumlu olup olmadığı tespit edilebilecek yükümlülükler tanımlanmıştır. Siyah Liste ise yasak hükümler listesidir ve lisans anlaşması taraflarına ilgili yükümlülüklerin yüklenmesi neticesinde anlaşmanın Teknoloji Transferi Anlaşmalarına tanınan muafiyetin kapsamı dışına çıkarak Roma Antlaşmasının 85/1. maddesi kapsamında değerlendirileceğini belirlemektedir.



Genel hatlarıyla lisans verenin ve lisans alanın mevzuata uyumlu olarak getirebilecekleri Temel Muafiyet Alanı dahilindeki kısıtlamalar aşağıda özetlenmiştir:



Temel Muafiyet Alanı'nda Lisans Verenin Getirebileceği Kısıtlamalar: 



A- Kullanıma İlişkin Kısıtlamalar



1. Lisans alanın lisans konusu teknolojiyi lisansör firma bölgesinde kullanmama (üretmeme) yükümlülüğü



2. Lisans alanın lisans konusu teknolojiyi diğer lisanslı bölgelerde kullanmama (üretmeme) yükümlülüğü



3. Lisans altında üretilen üründe lisans verenin ayrıt edici simgesini de bulundurma yükümlülüğü



4. Lisans alanın lisans altında gerçekleştirdiği üretim miktarını, lisans konusu olmayan ana üretim miktarı ile sınırlandırma yükümlülüğü



B- Satış Faaliyetlerine İlişkin Kısıtlamalar



1. Lisans alanın lisans altında üretilen ürünleri lisans verenin bölgesinde pazara sürmeye yönelik aktif politika izlememe, reklam yapmama, şube-depo tutmama yükümlülüğü



2. Lisans alanın lisans altında üretilen ürünleri diğer lisanslı bölgelerde pazara sürmeye yönelik aktif politika izlememe, reklam yapmama, şube-depo tutmama yükümlülüğü



3. Lisans alanın, lisans konusu ürünün ile ilgili olarak; lisans verenin bölgesi ve lisans altında üretim yapılan diğer bölgelerde talebin karşılanamaması durumunda da, aktif satış faaliyetlerinde bulunmama yükümlülüğü



Temel Muafiyet Alanı'nda Lisans Alanın Getirebileceği Kısıtlamalar: 



A- Kullanıma İlişkin Kısıtlamalar



1. Lisans verenin lisans konusu teknolojiyi lisans alan firma bölgesinde kullanmama (üretmeme) yükümlülüğü



2. Lisans verenin, lisans alanın bölgesinde üçüncü kişilere ilgili lisansı vermeme yükümlülüğü



B- Satış Faaliyetlerine İlişkin Kısıtlamalar



1. Lisans verenin, lisans altında üretilen ürünleri lisans alanın bölgesinde pazara sürmeye yönelik aktif politika izlememe, reklam yapmama, şube-depo tutmama yükümlülüğü



2. Lisans verenin, lisans konusu ürünün ile ilgili olarak; lisans alanın bölgesinde talebin karşılanamaması durumunda da, aktif satış faaliyetlerinde bulunmama yükümlülüğü



Öte yandan Teknoloji Transferi Tüzüğü'nde yeralan Beyaz Liste Temel Muafiyet Alanı ile tanınan rekabet sınırlama muafiyeti kapsamını genişletmekte ve tadaden muafiyet alanını tanımlamaktadır.