Kriz ve otomotiv sektöründe bazı içsel sorular

Kriz ve otomotiv sektöründe bazı içsel sorular

Krizin otomotiv sektörünü hemen vuracağını sağır sultan bile biliyordu. İç pazarda daralma başlayınca distribütörler ile yetkili servisler arasında hukuki ihtilaflar başlar. Başlamış bile bazı okuyucularım sorular sormuşlar.

Distribütörün Yetkili Servislerini zorunlu tutabileceği yükümlülükler meselesi: Genel olarak distribütörlerin büyük bir çoğunluğu bakım ve onarım işleri için “Niteliksel Seçici Dağıtımâ€� sistemini tercih etmektelerdir. Bu sistemde sağlayıcı, yetkili servisleri niteliklerini önceden saptayarak yetkili servis adaylarının bu niteliklere sahip olmalarını zorunlu tutabilir. Burada dikkat edilmesi gereken husus, yetkili servis faaliyeti ile mütenasip niteliklerin zorunlu tutulması, konu ile ilgisi bulunmayan özelliklerin talep edilerek yetkili servis sayısının kısıtlanması suretiyle tamirciler arasında rekabetin ortadan kalkmasına yol açacak sonuçlara mahal verilmemesidir.

Distribütörlerin yetkili servislere verebilecekleri en yüksek düzeydeki yükümlülük belirli bir kalitede ve belirli bir zamanda bakım onarım işlerinin yapılmasıdır. Bunun gerçekleşmesi için gerekli her türlü talep grup muafiyeti ile kapsamında düşÃ¼nülebilir. Ancak kalitenin ve bakım onarım süresinin tuturulması adına bakım onarım işlerinin fiyatını arttıracak taleplerden kaçılmasında fayda vardır. Zira kalite adına bakım onarım faaliyetlerinin ücretlerinin artması grup muafiyetinin ruhu ile bağdaşmamaktadır.

Sağlayıcılar doğal olarak yetkili servislerinin çok geniş kapsamlı bakım ve onarım çeşitliliğine sahip olmasını isteyebilirler. Bazı işlerin yapılıp pek çok işin yapılmadığı bir yetkili tamir atölyesinin tüketici yararı ile bağdaşmayacağı aşikardır. Ancak bazı onarım çeşitlerinin ya da bunlara ilişkin yedek parçalarının sürekli talep edilmediği de aşikardır; bu durumda sağlayıcının yetkili tacircilerinin bunları bulundurmasını istemesi niteliksel kriterler ile bağdaşmamaktadır. Yetkili servise bunları gerektiğinde kiralama ya da tedarik etme imkanının tanınması gerekmektedir. Öte yandan onarım kalitesinin tutturulabilmesi için orijinal diagnostik cihazlarının kullanımının zorunlu tutulması ya da bu cihazları ikame eden jenerik cihazların kullanılmasının yasaklanması mümkün değildir. Bakım onarım işlerinde bu tür yükümlülüklerin getirilmesi çok markalılık ilkeleri ile bağdaşmamaktadır, zira yetkili tamirciler her marka için bir cihaz bulundurma zorunluluğu ile karşı karşıya kalmaları durumunda maliyetleri artacaktır. Bu durumda da yetkili servis yaptığı yatırımın karşılığını alamayacağı için çok marka tamirciliğinden imtina edecektir.

Yetkili servislere otomotik yıkama istasyonlarının bulundurulma yükümlülüğü de ayrıca niteliksel kriterler ile bağdaşmayan hususlar arasında gelmektedir. Ancak sağlayıcı yetkili tamircisine bakım onarım gören araçların yıkanarak temiz bir biçimde teslim edilmesini zorunlu kılabilir. Buradaki esas nokta servisin sağlayıcı tarafından öngörülen bu hizmeti ne şekilde yapacağına sağlayıcının istediği kalitede kendisinin karar vermesidir. Hatta şÃ¶yle ki, yetkili servis yakınındaki bir yıkama servisinde aracı temizleterek müşteriye teslim edebilir.

Distribütör yetkili servisine kendi kullandığı elektronik donanıma paralel bir donanım bulundurmasını zorunlu kılabilir. Özellikle müşteri, stok ya da diğer teknik bilgilerin paylaşımı veya değişimi için gerekli olan bilgi-işlem altyapısının tüm dağıtım sistemi içerisinde uyumlu olmasını zorunlu kılmak mümkündür. Ancak yetkili servis sistemi çalışır ve etkili vaziyette başka bir bilgi-işlem donanım ve yazılımlar ile gerçekleştirebiliyorsa bu konuda zorlayıcı yükümlülüklerin getirilmesi mümkün değildir. Öte yandan yetkili tamircinin kendi iletişim sistemini sağlayıcıya bağlamak için gerek duyduğu bilgilerin kendisine verilmesi gerekmektedir.

Bu konuda her hangi bir ihtilaf durumunda bağımsız bir uzman ya da hakeme gitmek zorunluluğu vardır.