Spor Sektörünün Ticari Boyutu
Stephen Kinsella
Spor denince akla artık sadece sağlık, barış ve kardeşlik gibi kavramlar gelmiyor. İletişim teknolojilerinin ilerlemesi ve sporun doğrudan reklam aracı olarak kullanılması, özellikle futbol ve Formula 1 gibi uluslararası popülariteye sahip spor dallarının inanılmaz bir ticari potansiyele kavuşması sonucunu doğurmuştur. Bunun doğal sonucu olarak da turnuva sayısı artmış en çok gelir getirecek şekilde programlanmaya başlamıştır. Uzun bir maraton şeklini alan Şampiyonlar Ligi ön elemeleri bunun basit bir örneğidir. 1997 yılı boyunca çeşitli spor dallarında Avrupa’da 40 Dünya Şampiyonası ve 46 Avrupa Şampiyonası düzenlendiği göz önünde bulundurulduğunda, bu turnuvalara yönelik TV yayın hakları satışı, bilet satışı ve diğer ticari faaliyetlere ilişkin işlemlerin rekabet hukukunun temel yasaklarını ihlal etme ihtimali de gittikçe artmaktadır. Nitekim, şu anda Komisyon yaklaşık yetmiş kadar rekabet vakasını incelemektedir.
Aşağıda spor sektörünün ticari boyutunu yansıtacak bazı rakamlara yer verilmiştir. Rekabet hukuku açısından ise Komisyon tarafından 81. madde kapsamına girmediği düşÃ¼nülen kararlarla birlikte Topluluk’daki sporla ilgili belli başlı rekabet vakalarının dökümü sunulmaktadır.
Dünya’da Spor Gelirleri
Sponsorluklar 13 milyar Euro
TV Yayın Hakları 37 milyar Euro
Bilet Satışı 50 milyar Euro
Toplam 100 milyar Euro
Pazar Payları
Avrupa %30
A.B.D. %42
Diğer %28
Â
Avrupa Ãœlkelerinin Pazar Payları
Almanya 30%
Birleşik Krallık 22%
Italya 17%
Fransa 15%
Diğer Ãœlkeler 16%
81 Madde kapsamına girmeyen düzenlemeler
1. Oyun kurallarında yapılan değişiklikler.
2. Milli takımlardaki oyuncuların tabiyetlerine ilişkin kararlar.
3. Avrupa veya uluslararası alandaki müsabakalarda ülke başına kaç sporcu veya takımın katılacağına ilişkin kotaların belirlenmesi.
4. Sporcuların transfer dönemlerinin -ilgili spor dalının ekonomik açıdan zarar görmeyeceği şekilde- tespit edilmesi.
5. Avrupa Birliği ve üçüncü ülkeler arasında sporcu transfer sistemlerinin belirlenmesi.
6. Bir spor dalına ilişkin ulusal veya bölgesel alanda düzenleyici kurallar koymak. Bu kurallar veya düzenlemeler ilgili spor dalına ilişkin diğer organizasyonların düzenlenmesini engellemeyecek şekilde belirlenmelidir.
7. Müsabaka sonuçlarının önceden tahmin edilmesini engellemeye yönelik kuralların belirlenmesi.
8. Sadece bir müsabaka, sezon veya turnuva için olmak üzere yayın haklarının münhasır olarak satılmasına ilişkin kararlar.
9. Genç sporcuların yetişmesine katkıda bulunmak üzere geliri spor klüpleri arasında adil bir şekilde dağıtılacak havuzların kurulmasına ilişkin kararlar.
Avrupa Birliği’nde Sporla İlgili Başlıca Vakalar
Spor Dalı Karar Taraf(lar) Konu
Tenis/Squash/
Golf Malzemeleri
Komisyon Kararı 92/261/EEC
Newitt Dunlopp Slazenger International ve Diğerleri 85. Madde– Münhasır dağıtım şebekesini korumak amacıyla ihracat ve paralel
ticaret yasağı (tenis topları ve raketleri, squash topları ve golf malzemeleri)
Komisyon Kararı 94/987/EEC
Tretorn 85. Madde– Münhasır dağıtım şebekesini korumak amacıyla ihracat ve paralel ticaret yasağı (tenis topları)
Komisyon
IV/F-1/33.055 Sayılı Vaka Danish Tennis Federation Bildirim. Tenis toplarına “resmi†statüsü verilmesi
Futbol Komisyon Kararı 91/130/EEC Screensport/EBU Futbol ve diğer sporlara yönelik TV yayın hakları
Komisyon Kararı 92/521/EEC Distribution packages for 1990 World Cup 85. Madde- Bilet satışını kısıtlamaya yönelik anlaşmalar
Komisyon Kararı
IV/33.145 and IV/33.245
Sayılı Vakalar ITVA/Football Authorities BBC/BSB ve FootBall Association TV münhasır yayın haklarına ilişkin anlaşmaların
bildirimi
Komisyon Kararı 93/403/EEC EBU/Eurovision Futbol ve diğer sporlara yönelik TV yayın hakları
Komisyon
IV.36.033 Sayılı Vaka KNVB+SPORT 7 Hollanda futbol maçlarına ilişkin lisans anlaşmalarının bildirimi
Komisyon
IV.36. 438 Sayılı Vaka Audio-visual Sport İspanya Lig Kupası TV yayın hakları
Komisyon Kararı Fransa Dünya Kupası Bilet Satışları Fransa’da düzenlenen Dünya Kupası’nın bilet satışlarına ilişkin girişim
Komisyon
IV/37.400 Sayılı Vaka Establishment of European Football League Avrupa Futbol Ligi’nin kurulmasına yönelik girişim
Komisyon
IV/37.398 Sayılı Vaka
UEFA Şampiyonlar Ligi maçlarının TV yayın haklarının tek merkezden pazarlanmasına ilişkin düzenlemelerin bildirimi
Komisyon
IV/37.214 Sayılı Vaka
DFB Almanya’daki müsabakaların TV yayın haklarının tek merkezden pazarlanması
ATAD
13/76 Sayılı Kararı Dona Serbest dolaşım
Bidayet Mahkemesi T-46/92 Sayılı Vaka
Scottish Football Association Arjantin takımları arasındaki futbol maçlarının FIFA kurallarına dayanarak yayınlanmasının
engellenmesi
ATAD C-415/93 Sayılı Vaka Bossman Serbest dolaşım
ATAD C-264/98 Sayılı Vaka Tibor Balog k. Royal Charleroi Sporting Club Futbolcuların serbest dolaşımı
Bisiklet ATAD 36/74 Sayılı Vaka Walrave Milliyete dayalı ayrımcılık. Serbest Dolaşım
At Yarışı
Komisyon Kararı 95/373/EC
PMI-DSV 85. Madde- Fransız yarışlarının bahis dükkanlarında gösterim hakları
Bidayet Mahkemesi
T-504/93 Sayılı Vaka Ladbroke k. Komisyon At yarışı ses ve görüntülerine ilişkin fikri mülkiyet hakları
Basketbol ATAD C-176/96 Sayılı Vaka Lethonen and Castors Canada Dry Namur – Braine Serbest dolaşım
Judo
ATAD C-51/96 Sayılı Vaka Deliege k. Asbl Ligue Francophone de Judo et Disciplines Associées
Serbest dolaşım
ATAD C-9/98 Sayılı Vaka Agostini k. Asbl Ligue Francophone de Judo et Disciplines Associées
Serbest dolaşım
Â
Â