Otomotiv Sektöründe Dar Boğaz

Bildiğiniz gibi 12 Kasım 2005 tarihinde Rekabet Kurulu 2005/5 Sayılı Motorlu Taşıtlar Sektöründeki Dikey Anlaşmalar ve Uyumlu Eylemlere İlişkin Grup Muafiyeti Tebliği'ni uzun tartışmalardan sonra Resmi Gazete'de yayımladı.Aradan geçen süreç içerisinde gerek sağlayıcılar gerekse bayiler Tebliğ'in kendilerine sağlayacağı kazançları tespit ederek 1 Ocak 2007 tarihini beklemeye başladılar. 1 Ocak 2007 tarihinde gerekli hukuki hazırlıkları tamamlayan taraflar arasında zorlu bir süreç başlayacak. Peki 1 0cak 2007 itibariyle ne olacak.rnrnBu Tebliğ araç satış ve servis faaliyetleri alanında Yetkili Satıcılara geçmişte uygulama alanı bulunmayan bir çok avantajı ve yeni hakları getirmektedir. Bunların bazılarını kısaca aşağıda belirtiliği biçimde özetlemek mümkündür.rnrn Çok marka satıcılığı serbest bırakılmıştır.rn Sadece araç satışı veya sadece servis hizmeti sunma serbestisi getirilmiştir.rn Sadece araç satışı ile uğraşılırken servis hizmetlerini taşeron yetkisiz serbest tamircilere yaptırmak mümkündür.rn Yetkili Satıcı bölge dışına satış yapmak, yeni showroom ya da tali bayi açmak imkanına kavuşmuştur.rn Yetkili Satıcı'ya satış yerini ve mekanını Distribütöre rağmen ve danışmadan değiştirme hakkı getirilmiştir.rn Münhasıran tek bir markayı yapıyorsanız personel giderlerinize Distribütör firmanın katılımı gerekmektedir.rn Yetkili Satıcı Distribütör dışında doğrudan istediği araç modellerini ve yedek parçalarıni ithal etme hakkına kavuşmuştur.rn Yetkili Satıcı ve Yetkili Servis yedek parça tedariğini Distribütör'den yapma zorunluluğu kaldırılmıştır.rn Eşdeğer yedek parça kullanımı serbest bırakılmıştır.rn Stok tutma ve satış programı üzerine çıkan uyuşmazlıklarda Yetkili Satıcılara Hakeme gitme hakkı tanınmıştır.rn Yetkili Satıcılığı bırakmanız durumunda hiçbir rekabet etmeme yasağına uğratılmadan derhal başka marka satıcılığına girişme ve servis açma hakkı verilmiştir.rn Yetkili Satıcıları ihlalelere doğrudan teklif atma imkanı getirilmiştir.rn Her Yetkili Satıcı'ya şahsına münhasır diğer yetkili satıcılardan ayrı olarak sözleşme imzalama hakkı verilmiştir.rn rnrnOtomotiv Yan Sanayicileri için de yeni sistem marifetiyle iyileştirici koşullar getirilmektedir. Eski sistemde Otomotiv Yan Sanayicileri aleyhine rekabeti engelleyici hususlar vardı. Avrupa Birliği'nde ve uyum kapsamında Türkiye'de mevzuatta değişiklik yapılmak istenmesinin temel nedeni de, rekabeti engelleyici unsurların en aza indirilme arzusudur. Eski sistemde, yetkili servislerde satılan yedek parçaların bir kısmı, araç üreticileri ve distribütör firmaların kendileri tarafından sağlanmakta olduğundan, yetkili servislerin tamir-bakım atölyelerinde tüketicilerin farklı yedek parçalar arasında seçim hakkı yoktu.rnrnHalbuki, yeni düzenleme, yedek parça imalatçılarının yetkili servislere doğrudan erişim olanağını getirmektedir. Bu şekilde, tüketici, araç imalatçısı tarafından piyasaya sunulan orijinal yedek parçaları tercih edebileceği gibi, yedek parça imalatçıları tarafından piyasaya sunulan aynı orijinal yedek parçaları, ya da başka yedek parça imalatçıları tarafından piyasaya sunulan ve eşdeğer kalitedeki yedek parçalar olarak tarif edilen yedek parçaları tercih edebilecektir.rnrnYetkili Servisler, yeni mevzuata göre gelecekte hem yedek parça imalatçılarından hem de araç imalatçılarından yedek parça tedarik edebilecek ve tüketiciye daha çok alternatif sunulabilecektir.rnrnEski sistemde yedek parça üreticilerince üretilen parça ve aksamları tüketiciye ulaştıran mevcut dağıtım kanalında motorlu taşıt üreticisinin de bulunması, bu ürünlerin tüketici fiyatları mamüllere göre değişmekle birlikte % 10 ile % 80 oranında artmasına neden olmaktaydı. Bu durum, bir taraftan karın oluşumunda yedek parça üreticisi ile motorlu araç üreticisi arasında haksızlığa neden olurken parçanın tüketiciye çok daha fazla fiyatla satılması sonucunu doğurmaktaydı.rnrnSonuçta; genel olarak bakıldığında Rekabet Kurulu tarafından hayata geçirilen bu tebliğ Otomotiv Yan Sanayicilerine üretim ve satış alanında geçmişte uygulama alanı bulunmayan bir çok avantajı ve yeni hakları getirmektedir. Tebliğ Sektörü tam anlamıyla rekabetçi bir yapıya kazandıracak niteliktedir. Sektör ciddi anlamda bir dalgalanma yaşayacak hukuki açıdan durumu iyi etüd eden teşebbüsler optimal faydayı sağlayacaktır. Ben ilgili Pazar açısından Yeni Tebliğ'in tüketici açısından büyük avantajlar getireceği kanısındayım. Doğacak rekabetçi ortam daha iyi hizmet ve daha ucuz hizmet yarışını beraberinde getirecektir.rnrnDağıtım ağlarının yeni yapısını belirleyen sözleşmeler bayilere Eylül ayıyla birlikte sunulacak, hatta bir kaç tanesi bu sözleşmeleri bayilerinin incelemesine açtı bence en uygun yolda bayilerinde yeni sözleşmeler hakkında fikirlerini beyan etmesi. Böylece Yeni Tebliğ kapsamında kendilerine sunulan haklardan mahrum bırakılacakları konularda itiraz etme hakları doğmakta. Yeni sözleşmelerin hazırlanış tekniği ve hukuka uygunluğu distributor ve anasanayi içinde büyük bir tehdit oluşturuyor. Yapılacak hatalar büyük para cezaları olarak kendilerine dönebilir.rnrnBayilere ve Yan Sanayi kuruluşlarına tanınan bu avantajların yanı sıra yeni düzenleme Üretici ve Distribütör firmalara da çok önemli bir avantaj sağlamaktadır: Marka imajlarını ve ürünlerinin kalitesini güvence altına alacak tüm olanaklar dağıtım sistemleri marifetiyle sağlanmaktadır. Her şeyden önemlisi bu yeni düzenleme ile tüketici daha güvenli, daha kaliteli ve daha uygun bedeller ödeyerek istediği tüm ürün ve servislere ulaşabilmektedir.rnrnProf.Dr.Arif ESİN