Petkim Özelleştirmesi'nde Rekabet Boyutu

Hükümet ve Uzan Grubu arasındaki geçtiğimiz haftalarda yaşanan gerginlik süredursun, Rekabet Kurulu Petkim'in satılmasının piyasalarda mevcut rekabete yönelik herhangi bir tehdit oluşturmayacağı yönündeki kararını Özelleştirme İdaresi'ne bildirdi. Böylelikle Petkim özelleştirmesi ile ilgili olarak Rekabet Kurulu üzerine düşen kısım da tamamlanmış oldu. Bundan sonra ise söz diğerlerinde. rnÖzelleştirme süreçlerine ilişkin olarak Rekabet Kurulu olmazsa olmaz bir yapı. Zira, çoğu zaman bugüne kadar hakim durumda bulunan devlet tekellerinin özel teşebbüslere veya büyük gruplara satılması, ilgili ürün veya hizmet pazarlarında mevcut olan rekabeti iyi veya kötü yönde etkileyebilmektedir. Bu durumdan, sektörlerin serbest rekabet esasına dayalı olarak faaliyet göstermesini sağlamakla görevli Rekabet Kurulu'nun haberdar edilmesi ise son derece gerekli bir süreç. Bu konuya ilişkin olarak Kurum, bugüne kadar yapılan Özelleştirmeler kapsamında kendi içinde ve mehaz mevzuat niteliğindeki AB rekabet hukuku kuralları çerçevesinde edindiği bilgi ve tecrübelerden yararlanarak, önüne gelen özelleştirme vakalarını bazı kritik noktalar açısından incelemeye almaktadır.rnBu noktalardan ilki, özelleştirme konusu teşebbüsün ilgili ürün veya hizmet piyasasında tekel niteliğinde olup olmadığıdır. Kurum, Petkim konusunda yaptığı incelemede de Petkim'in Türkiye'de tek olmasının tekel olduğu anlamına gelmediğini zira Petkim'in ilgili ürün pazarında yaklaşık % 50 oranında pazar payına sahip olduğunu, iç talebin geri kalan kısmının ise ithal ürünlerle karşılanabildiği yönünde karar vermiştir. Zira, ithal ürünlerin pazara girebilmesi yönünden herhangi bir teknik veya hukuki engel olmadığı gibi, bu ürünler fiyatları açısından da Petkim ürünleri ile rekabet edebilecek düzeydedir.rnBu tür incelemelerde Kurul tarafından dikkate alınan ikinci nokta ise, devralan kuruluşun devralınan teşebbüsün faaliyet alanında yer alan ürün pazarında yatay ve dikey seviyede örtüşebilecek nitelikte bir pazar payına sahip olup olmadığıdır. Kurul yine Petkim Özelleştirmesine ilişkin olarak, ihalede en yüksek teklifi sunan Uzan Grubu'nun, petrokimya alanında üretici olmadığı gibi aynı ürünlerin dağıtıcısı veya bu ürünlere yönelik hammadde sağlayıcısı olmadığına kanaat getirerekten, ilgili işlemin Rekabet Kanunu'na aykırı bir yönü olmadığını açıklamıştır.rnYukarıda değinilen iki nokta, Kurul'un devralma işlemini öncelikle devralınan sonrasında ise devreden teşebbüs açısından incelediğini göstermektedir. Zira, ilk safhada daha genel bir inceleme ile devralan teşebbüs pek de söz konusu edilmeden, devralınan teşebbüsün ilgili pazarda sahip olduğu pazar payı ve pazar içinde yer alan ürünlerle değiştirilebilir özellik gösteren ikame ürünler söz konusu edilmektedir. İkinci safhada ise daha öznel bir tanımlama yapılarak devralan teşebbüsün ilgili pazardaki konumu ve gücü ve bu bağlamda devralanın ilgili işlem sonucunda oluşan, piyasaları etkileme gücüne bakılmaktadır. rnRekabet Kurulu'nun verdiği karar ile Petkim'de bir adım daha atılmıştır. Bundan sonra ise gözler Özelleştirme Yüksek Kurulu'na çevrilmiştir. Zira, Petkim'e biçilen fiyat başta olmak üzere, ilgili işleme ilişkin diğer tüm hususlarda karar verme yetkisi Özelleştirme Yüksek Kurulu'na aittir. rnKurul'un kararını önümüzdeki günlerde göreceğiz. Bu pilav daha çok su kadıracağa benziyor.