SINAİ HAKLARIN KORUNMASI HAKKINDAKİ KANUN İLE YAPILAN YENİ DÜZENLEMELER

Tescil edilebilecek dört marka çeşidi vardır:

• Ãœretim, ticaret veya hizmet işletmelerinden oluşan bir grubun mal veya hizmetlerini diğer işletmelerin mal veya hizmetlerinden ayırt etmeye yarayan işaret ortak marka,

• Marka sahibinin kontrolü altında birçok işletme tarafından o işletmelerin ortak özelliklerini, üretim usullerini, coğrafi menşelerini ve kalitesini garanti etmeye yarayan garanti markası,

• Bir işletmenin imalatını ve/veya ticaretini yaptığı malları, başka işletmelerin mallarından ayırt etmeye yarayan ticaret markası,

• Bir işletmenin hizmetlerini diğer işletmelerin hizmetlerinden ayırt etmeye yarayan işaret ise hizmet markasıdır.

Ticaret ünvanları başka kanunlarla tescil edilmiş olsa bile, marka olarak tescil edilmedikçe marka sayılmaz. Bir marka aynı mal ve hizmetler için bir defa tescil edilir. Gerçek ya da tüzel kişiler birden çok marka tescil başvurusunda bulunabilirler. Bir marka başvurusu Ticari, Hizmet, Garanti veya Ortak markalar çeşitlerinden sadece birisi için yapılmalıdır.

Markaların Korunması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname'nin III. Bölümünün 9. maddesine göre; markanın tescil kapsamına giren aynı mal veya hizmetlerle ilgili olarak, tescilli marka ile aynı olan herhangi bir işaretin kullanılması; tescilli bir marka ile aynı veya benzer olan ve tescilli markanın kapsadığı mal veya hizmetlerin aynı veya benzeri mal veya hizmetleri kapsayan ve halk üzerinde, işaret ile tescilli marka arasında bağlantı olduğu ihtimali de dahil, karıştırılma ihtimali olan herhangi bir işaretin kullanılması; tescili istenen işaretin kullanılmasıyla tescilli markanın itibarından dolayı haksız avantaj elde edecek veya tescilli markanın ayırt edici karakterine zarar verecek nitelikteki herhangi bir işaretin kullanılması gibi durumlar, marka sahibinin, izni alınmadan markasının kullanılmasının önlenmesini talep etme yetkisi vardır.

Tescilli markanın koruma süresi başvuru tarihinden itibaren on yıldır. Bu süre, onar yıllık dönemler halinde yenilenir. Marka sahibinin marka hakkından vazgeçmesi, koruma süresinin dolması ve markanın süresi içinde yenilenmemesi gibi durumlardan birinin gerçekleşmesiyle sona erer.

Kanun'un 61. maddesince hükme bağlanan esaslara göre marka hakkına tecavüz sayılan fiiller;

• marka sahibinin izni olmaksızın markayı veya ayırt edilemeyecek derecede benzerini kullanmak suretiyle markayı taklit etmek;

• markayı veya ayırt edilemeyecek derecede benzerini kullanmak suretiyle markanın taklit edilmediğini bildiği veya bilmesi gerektiği halde tecavüz yoluyla kullanılan markayı taşıyan ürünleri satmak, dağıtmak veya bir başka şekilde ticaret alanına çıkarmak veya bu amaçlar için ithal etmek veya ticari amaçla elde bulundurmak;

• marka sahibi tarafından sözleşmeye dayalı lisans yoluyla verilmiş hakları izinsiz genişletmek veya bu hakları üçüncü kişilere devir etmek;

• kendisinde bulunan ve başkası adına tescilli bir markayı veya ayırt edilemeyecek derecede benzerini taşıyan ürünün veya ticaret alanına çıkarılan malın nereden alındı ğını veya nasıl sağlandığını bildirmekten kaçınmak.

Bu fiilleri gerçekleştiren kişiler, hukuka aykırılığı gidermek ve sebep olduğu zararı tazmin etmekle yükümlüdürler. Bu haklara tecavüz eden kişi tarafından, kötü veya uygun olmayan bir şekilde kullanılması sonucu, markanın itibarı zarara uğrarsa, marka sahibi, bu nedenle tazminat isteyebilir.

Bu Kanun Hükmünde Kararnamede öngörülen bütün davalarda görevli mahkeme, Adalet Bakanlığı'nca kurulacak ihtisas mahkemeleridir.

MARKA BAŞVURUSU İÇİN GEREKLİ BELGELER

•Başvuru dilekçesi

•20 adet marka örneği

•Marka başvurusu harç ve ücreti ödenti belgesi aslı

•Başvuru; "Garanti Markası" ya da "Ortak Marka" tescili için yapılıyorsa, markanın kullanılma usul ve şeklini gösterir, noter onaylı bir teknik yönetmelik hazırlanarak, müracat evrakı ile birlikte verilmelidir.

Başvurunun tesciline karar verildikten sonra istenecek belgeler;

•Marka tescil harcı ve ücreti

•Uğraşı belgesi

•İmza sirküleri

•Vekaletname

COĞRAFİ İŞARETLERİN KORUNMASI HAKKINDA

KANUN 'UN TÃœRK MEVZUATINA GETİRDİKLERİ

Coğrafi işaretler ile bir ürünün, belirli bir ülke, yöre ya da bölge ile bağlantısı ifade edilmektedir. Bu işaretler, o yöreye özgü doğal ya da insan faktörlerinden oluşan özelliklerin, söz konusu ürüne kazandırdığı nitelik ve kalite itibariyle söz konusu bölge ürünlerinin benzer ürünlerden ayırt edilebilmesini sağlar.

Coğrafi işaretler başlığı altında menşe adları ve mahreç işaretleri olmak üzere iki türden söz etmek mümkündür. Menşe adları ve mahreç işaretleri aynı amaca hizmet etmekle birlikte, mahreç işaretleri her zaman belirli bir nitelik ve kalite ile bağlantılı olmadan, herhangi bir ürünün coğrafi olarak kaynaklandığı yeri yani; ülke, bölge, ya da şehirden çıktığını gösterirken, menşe adları buna ilave olarak ürün ya da hizmetin o ülke, bölge ya da şehirden kısaca o coğrafi yöreden kaynaklanan kalite ve niteliğini ifade eder.

Menşe adı; Şile Bezi, Antep Fıstığı, Isparta Halısı gibi, belirli bir coğrafi yer ile söz konusu coğrafi yerin insanından ya da doğasından kaynaklanan bir özelliğe sahip olan, bu özelikleri dolayısıyla tanınan ve satılan ürünlerin ayırt edilmesi için kullanılan ve korunan işaretlerdir.

Mahreç işareti; ürünün cinsi, özellikleri ve kalitesi ile bağlantılı olmaksızın ürünün üretildiği ülke, bölge, il, şehir gibi coğrafi yerin adıdır.

Doğru kullanıldığı takdirde tüketicinin satınalma kararına olumlu yönde etkisi bulunurken, yanlış kullanım aldatıcı nitelikte olacağından tüketicilere çok büyük zararlar vermektedir. Ayrıca yanlış kullanım halinde bu yola başvuran işletme, halkı aldatmanın yanısıra, takiplerine karşı da hakkaniyete aykırı bir avantaj sağlamış olacaktır. Bu nedenle coğrafi işaretlerin korunması haksız rekabet hükümlerinin özel bir konusunu teşkil etmektedir.

KHK'nın 4. maddesinin esaslarına göre; ürünlerin öz adı olmuş adlar ve işaretler, ürünün gerçek kaynağı konusunda halkı yanıltabilecek olan bitki türleri, hayvan soyları veya benzeri adlar, kamu düzeni ve genel ahlaka aykırı işaretler coğrafi işaret olarak tescil edilemez.

Tescil edilmiş coğrafi işareti kullanım hakkına sahip kişiler, üçüncü kişiler tarafından 15. maddede belirtilen fiillerin yapılmasını engelleme hakkına sahiptirler. Bu fiiller;

• Tescilli adın ününden bir biçimde yarar sağlayacak kullanımlar veya tescil kapsamındaki ürünleri andıran ya da çağrıştırabilen ürünlerle ilgili olarak tescilli adın dolaylı veya dolaysız olarak ticari amaçlı kullanımı;

• sözcük olarak gerçek coğrafi yeri ifade etmekle birlikte halkta haksız biçimde ürününü başka yer kaynaklı olduğu izlenimini bırakan kullanımı veya korunan adın tercümesinin kullanımı veya stilinde, tarzında, tipinde, türünde, yöntemiyle, orada üretildiği biçimde veya benzeri diğer açıklama veya terimlerle birlikte kullanımı;

• ürünün iç veya dış ambajında, tanıtım ve reklamında veya ürünle ilgili herhangi bir yazılı belgede doğal veya esas nitelik ve özellikleri ile menşei konusunda yanlış veya yanıltıcı herhangi bir açıklama veya belirtiye yer verilmesi;

• Ãœrünün menşei konusunda halkı yanıltabilecek biçimde ambalajlanması veya yanılgı yaratabilecek diğer herhangi bir biçimde sunulması olarak tezahür eder.

Koruma kapsamına giren şartlara sahip olmadığı ispat edilmişse, hak sahipliğinin başka kişiye veya kişilere ait olduğu ispat edilmişse, denetim işlemlerinin yeterince yerine getirilmediği ispat edilmişse, Kanun Hükmünde Kararname'nin II. Kısım I. Bölüm 21. maddesine göre coğrafi işaretin hükümsüz sayılmasına yetkili mahkeme tarafından karar verilir.

24. madde'nin hükme bağlanan esaslarına göre coğrafi işaret hakkına tecavüz sayılan fiiller;

•Tescilli adın ününden herhangi bir biçimde yarar sağlayacak kullanımlar veya tescil kapsamındaki ürünleri andıran yada çağrıştırabilen ürünlerle ilgili olarak tescilli adın dolaylı ya da dolaysız olarak ticari amaçlı kullanımı;

• Sözcük olarak gerçek coğrafi yeri ifade etmekle birlikte halkta haksız biçimde ürünün başka yer kaynaklı olduğu izlenimini bırakan veya korunan adın tercümesinin kullanımı veya stilinde, tarzında, tipinde, türünde, yöntemiyle, orada üretildiği biçimde veya benzeri diğer açıklama veya terimlerle birlikte kullanımı,

•Ürünün iç veya dış ambalajında, tanıtım ve reklamında veya ürünle ilgili herhangi bir yazılı belgede doğal veya esas nitelik ve özellikleri ile menşei konusunda yanlış veya yanıltıcı herhangi bir açıklamaya veya belirtiye yer verilmesi;

•Ürünün menşei konusunda halkı yanıltabilecek biçimde ambalajlanması veya yanılgı yaratabilecek diğer herhangi bir şekilde sunulması;

•Kendisinde bulunan ve haksız olarak üretilen veya ticaret alanına çıkarılan coğrafi işarete sahip malın, nereden alındığını veya nasıl sağlandığını bildirmekten kaçınmak;

gibi durumlar coğrafi işaret hakkına tecavüz sayılan hükümlerdir.