Ulusal Program’da Rekabet Politikası’nın Konumu

Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti 2003/5930 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile Avrupa Birliği Müktesebatının Ãœstlenilmesine İlişkin Türkiye Ulusal Programının Uygulanması, Koordinasyonu ve İzlenmesine Dair Kararı 23 Haziran 2003 tarihinde kabul etmiş ve 24 Temmuz 2003 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlamıştır. Aşağıda sunulan bölüm Türkiye Ulusal Programı’nda yer alan Rekabet Politikası’na ilişkin durum tespiti ve mevzuat uyumu kapsamındaki taahütlerimizdir.

I.Öncelik tanımı
a) Mevcut durum
Türkiye Cumhuriyeti sınırları içinde mal ve hizmet piyasalarındaki rekabeti engelleyici, bozucu veya kısıtlayıcı anlaşma, karar ve uygulamalar ile piyasaya hakim olan teşebbüslerin bu hakimiyetlerini kötüye kullanmalarını önlemek, bunun için gerekli düzenleme ve denetlemeleri yaparak rekabetin korunmasını sağlamayı amaçlayan 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun T.B.M.M tarafından 7 Aralık 1994 tarihinde kabul edilmiş, 13 Aralık 1994 tarihinde Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Kanunu uygulamaktan sorumlu Rekabet Kurumunun karar organı olan Rekabet Kurulu ise üyelerinin yaklaşık 27 aylık bir gecikmeyle atanması ile oluşmuştur. Ancak Kurum, teşkilatını 8 ay gibi kısa bir sürede tamamlayarak bu durumu Kanunun Geçici 2’inci maddesi uyarınca, 5 Kasım1997 tarihinde yayımladığı bir tebliğ ile kamuoyuna duyurmuş ve bu tarihten sonra hızla başvuruları değerlendirmeye başlamıştır.
Temel olarak, Kanun, Rekabet Hukuku ile ilgili üç ana konuyu düzenlemektedir:
• Birincisi, Türkiye Cumhuriyeti sınırları içinde mal ve hizmet piyasalarında faaliyet gösteren ya da bu piyasaları etkileyen her türlü teşebbüsün aralarında yaptığı rekabeti engelleyici, bozucu ve kısıtlayıcı anlaşma, uyumlu eylem ve kararlardır. Rekabetin Korunması Hakkında Kanunun 4’üncü maddesi, belirli bir mal veya hizmet piyasasında doğrudan veya dolaylı olarak rekabeti engelleme, bozma ya da kısıtlama amacını taşıyan veya bu etkiyi doğuran yahut doğurabilecek nitelikte olan teşebbüsler arası anlaşmaları, uyumlu eylemleri ve teşebbüs birliklerinin bu tür kararlarını ve eylemlerini yasaklar. Maddede rekabeti ihlale ilişkin örnekler 6 bent halinde sunulmuştur: Fiyat tespiti, pazar paylaşımı, miktar anlaşmaları vs. 4’üncü madde, bazı küçük istisnalar dışında Roma Antlaşmasının 81’inci maddesine paraleldir.
• İkincisi, piyasada hakim durumda bulunan teşebbüsler tarafından hakim durumun kötüye kullanılmasıdır. Kanunun 6’ıncı maddesi, ilgili piyasalarda hakim durumda bulunan teşebbüslerin hakim durumlarını kötüye kullanmalarını önlemeyi amaçlar. Kanunun 6’ıncı maddesi, Roma Antlaşması’nın 82’inci maddesine paralel düzenlemeler içermektedir. Kanunun 4’üncü veya 6’ncı maddelerin ihlalinde Kurul, resen veya kendisine intikal eden başvurular üzerine doğrudan soruşturma açılmasına ya da rekabeti ihlal eden teşebbüsler hakkında soruşturma açılmasına gerek olup olmadığının tespiti için ön araştırma yapılmasına karar verir. Kurul, soruşturma sonunda 4’üncü veya 6’ıncı maddelerin ihlaline karar verirse Kanunun 16’ıncı maddesine göre rekabet kurallarını ihlal eden teşebbüslere ya da teşebbüs birliklerine idari para cezası verilmesine karar verir.
• Üçüncüsü ise piyasadaki rekabeti önemli ölçüde etkileyecek birleşme ve devralma niteliğindeki işlem ve davranışlardır. Kanunun 7’inci maddesi birleşme ve devralmalarla ilgilidir. Kanunun 7’inci maddesine göre, bir ya da birden fazla teşebbüsün hâkim durum yaratmaya veya hâkim durumlarını daha da güçlendirmeye yönelik olarak, ülkenin bütünü yahut bir kısmında herhangi bir mal veya hizmet piyasasındaki rekabetin önemli ölçüde azaltılması sonucunu doğuracak şekilde birleşmeleri veya herhangi bir teşebbüsün ya da kişinin diğer bir teşebbüsün mal varlığını yahut ortaklık paylarının tümünü veya bir kısmını ya da kendisine yönetimde hak sahibi olma yetkisi veren araçları, miras yoluyla iktisap durumu hariç olmak üzere, devralması hukuka aykırı ve yasaktır. Kanunun 7’inci maddesi AB’nin 4064/89/EEC sayılı Birleşme Tüzüğü ile paralel düzenlemeler içermektedir.
Kanunun 5’inci maddesi, Kurula, rekabeti kısıtlayan bir anlaşma, karar ve uyumlu eylemin, ilgili tarafların başvurusu üzerine ve belirli koşulların varlığı halinde, 4’üncü madde hükümlerinden muaf tutma ve belirli anlaşma kategorilerini grup olarak muaf tutan tebliğleri çıkarma yetkisi vermiştir. Aynı zamanda, Kanunun 8’inci maddesi çerçevesinde ilgililerin başvurusu üzerine, teşebbüslerin ya da teşebbüs birliklerinin anlaşmalarının, kararlarının, eylemlerinin veya birleşme ve devralmalarının Kanunun 4’üncü, 6’ıncı ve 7’inci maddelerine aykırı olmadığını gösteren bir menfî tespit belgesi verilebilir.
Yukarıdaki açıklamalardan da anlaşıldığı üzere, Türk Rekabet Hukuku, AB Rekabet Hukuku’na paraleldir ve Türk Rekabet Hukuku, mevzuat uyumu kapsamında Gümrük birliği’nin etkin olarak uygulanmasına yardımcı olur.
1998 ve 1999 yıllarında 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanunda temel bir değişiklik meydana gelmemiştir. 1998 ve 1999 yıllarında Rekabetin Korunması Hakkında Kanunun 16’ıncı ve 17’inci maddelerinde düzenlenen idari para cezaları artırılmıştır. Aynı zamanda, 2000 yılının ilk tebliği de cezaların artırımına ilişkindir.
18 Haziran 1999 tarihinde kabul edilen 4389 sayılı Bankacılık Kanunu 17 Aralık 1999 tarihli 4491 sayılı Kanunla değişmiş ve bu Kanunlarla Türk bankacılık sistemine yeni düzenlemeler getirilmiştir. Zorda kalan bankaları Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu’na devir yetkisi, bankaların denetimini düzenleyen banka kanunlarında değişiklik yapılması sonucu kurulan Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kuruluna verilmiştir. Kanunun “Denetlemeler Sonucunda Alınacak Tedbirlerâ€� başlıklı 14’üncü maddesinin 7’inci paragrafında da belirtildiği üzere Fon, zor durumda kalanları istekli diğer bankalara ya da kurulacak bir bankaya devretmeye veya gönüllü bir diğer bankayla birleştirmeye yetkilidir. Aynı maddenin “…devir ve birleşmeye tabi tutulacak bankaların toplam aktiflerinin sektör içindeki paylarının yüzde 20’yi geçmemesi kaydıyla 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanunun 7’inci, 10’uncu ve 11’inci maddeleri uygulanmaz.â€� hükmüyle Fon tarafından yapılan birleşme ve devirlerde Rekabet Kurumunun kontrolü azaltılmıştır.
Türk ve AB mevzuatı arasındaki bir fark şudur: Mevcut Türk mevzuatına göre, AB Komisyonu’nun aksine Rekabet Kurumu devlet yardımlarını denetleme konusunda yetkili otorite değildir.

1/95 sayılı Ortaklık Konseyi Kararının 41’inci maddesinin getirdiği yükümlülükleri üstlenme çerçevesinde, Rekabet Kanunu rekabet kurallarının kamu ya da özel olmalarına bakılmaksızın tüm teşebbüslere uygulanacağını öngörmektedir. Bununla birlikte, 41’inci maddeye tam olarak uyum sağlanabilmesi için kendilerine özel veya inhisari haklar verilmiş kamu teşebbüsleriyle ilgili düzenlemelerin gözden geçirilmesi gerekmektedir. Kendilerine özel haklar verilmiş olan teşebbüslerin kanunlarını değiştirme yetkisi münhasıran bu kuruluşlara ya da bakanlıklara aittir. Rekabet Kurumu, yapılan değişikliklerin rekabet kurallarına uygun olup olmadığı hakkındaki fikirlerini değişiklikleri içeren kanun taslağı üzerinde belirtir.
1/95 sayılı Ortaklık Konseyi Kararı’nın 42’inci maddesinin getirdiği ticari tekellerle ilgili yükümlülükleri üstlenme çerçevesinde, bazı devlet tekellerinin hukuki yapısı incelenmekte ve değişiklikler yapılmaktadır. Tekel Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanan 4250 sayılı İspirto ve İspirtolu İçkiler İnhisarı Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Tasarısı 11Ocak 2001 tarihinde TBMM tarafından kabul edilmiştir.

Diğer taraftan, 1177 sayılı Tütün ve Tütün Mamülleri Kanun Tasarısı üzerindeki çalışmalar devam etmektedir.

b) AB Müktesebatı
1. 24/54/ECSC: Yüksek Otoritenin, Antlaşmanın 66(1) ’inci maddesinin uygulanması amacıyla, bir teşebbüsün denetimini nelerin oluşturduğu hakkında bir tüzük düzenleyen 6 Mayıs 1954 tarihli Kararı
2. 26/54/ECSC: Yüksek Otoritenin, Antlaşmanın 66(4) ’inci maddesinin uygulanması amacıyla, bilgi toplamayla ilgili bir tüzük düzenleyen 6 Mayıs 1954 tarihli Kararı
3. 17/62/EEC: 17 sayılı Konsey Tüzüğü: Antlaşmanın 85. ve 86. maddelerini uygulayan ilk Tüzük
4. 26/62/EEC: Tarımsal ürünlerin üretimi ve ticaretine belirli rekabet kurallarını uygulayan Konsey Tüzüğü
5. 141/62/EEC: 17 sayılı Konsey Tüzüğünün uygulanmasından taşımacılığı muaf tutan Konsey Tüzüğü
6. 99/63/EEC: 17 sayılı Konsey Tüzüğünün 19 (1) . ve (2) . maddesinde öngörülen sözlü savunma toplantıları hakkında 25 Temmuz 1963 tarihli Komisyon Tüzüğü
7. 19/65/EEC: Belirli kategorideki anlaşma ve uyumlu eylemlere Antlaşma'nın 85(3) . maddesinin uygulanması hakkında 2 Mart 1965 tarihli Konsey Tüzüğü
8. 25/67/ECSC: Yüksek Otoritenin, Antlaşmanın 66(3) . maddesinin uygulanması amacıyla, ön izinden muafiyetle ilgili bir tüzük düzenleyen 22 Haziran 1967 tarihli Kararı
9. 1017/68/EEC: Rekabet kurallarını karayolu, demiryolu ve iç suyolu taşımacılığına uygulayan 19 Temmuz 1968 tarihli Konsey Tüzüğü
10. 1629/69/EEC: 19 Temmuz 1968 tarihli, 1017/68/EEC sayılı Konsey Tüzüğünün 10.maddesine göre şikayetlerin, 12. maddesine göre başvuruların ve 14(1) . maddesine göre bildirimlerin şekli, içeriği ve diğer ayrıntılar hakkında 8 Ağustos 1969 tarihli Komisyon Tüzüğü
11. 1630/69/EEC: 19 Temmuz 1968 tarihli ve 1017/68/EEC sayılı Konsey Tüzüğünün 26(1) . ve (2) .maddesinde öngörülen sözlü savunma toplantıları hakkında 8 Ağustos 1969 tarihli Komisyon Tüzüğü
12. 2821/71/EEC: Belirli kategorideki anlaşmalara, karar ve uyumlu eylemlere Antlaşmanın 85(3) Maddesinin uygulanması hakkında 20 Aralık 1971 tarihli Konsey Tüzüğü
13. 2988/74/EEC: Avrupa Ekonomik Topluluğu'nun taşımacılık ve rekabet ile ilgili kuralları çerçevesinde yaptırımların uygulanması ve soruşturmalardaki zamanaşımı süreleriyle ilgili 26 Kasım 1974 tarihli Konsey Tüzüğü
14. 715/78/ECSC: Avrupa Kömür Çelik Topluluğunu kuran Antlaşma çerçevesinde yaptırımların uygulanması ve soruşturmaların zamanaşımı süreleri ile ilgili 6 Nisan 1978 tarihli Komisyon Kararı
15. 80/723/EEC: Kamu teşebbüsleri ile üye devletler arasındaki mali ilişkilerin şeffaflığı hakkında 25 Haziran 1980 tarihli Komisyon Direktifi
16. 1983/83/EEC: Tek elden dağıtım anlaşmalarına Antlaşma'nın 85(3) . maddesinin uygulanması hakkında 22 Haziran 1983 tarihli Komisyon Tüzüğü
17. 1984/83/EEC: Tek elden dağıtım anlaşmalarına Antlaşmanın 85(3) .maddesinin uygulanması hakkında 22 Haziran 1983 tarihli Komisyon Tüzüğü
18. 379/84/ECSC: AKÇT Antlaşması’nda öngörülen denetimin ve uygulamada alınan kararların gerçekleştirilmesinde görevli Komisyon uzmanlarının ve temsilcilerinin yetkilerini tanımlayan 15 Şubat 1984 tarihli Komisyon Kararı
19. 417/85/EEC: İhtisaslaşma anlaşmalarının kategorilerine Antlaşma'nın 85(3) . maddesinin uygulanması hakkında 19 Aralık 1984 tarihli Komisyon Tüzüğü
20. 418/85/EEC: Araştırma ve geliştirme anlaşmalarına Antlaşmanın 85(3) . maddesinin uygulanması hakkında 19 Aralık 1984 tarihli Komisyon Tüzüğü
21. 4056/86/EEC: Deniz taşımacılığına Antlaşmanın 85. ve 86. maddelerinin uygulanmasının ayrıntılı kurallarını düzenleyen 22 Aralık 1986 tarihli Konsey Tüzüğü
22. 3975/87/EEC: Hava taşımacılığı sektöründeki işletmelere rekabet kurallarının uygulanması usulünü düzenleyen 14 Aralık 1987 tarihli Konsey Tüzüğü
23. 3976/87/EEC: Hava taşımacılığı sektöründeki belirli kategorideki anlaşma ve uyumlu eylemlere Antlaşmanın 85(3) . maddesinin uygulanması hakkında 14 Aralık 1987 tarihli Konsey Tüzüğü
24. 88/301/EEC: Telekomünikasyon terminal donatım pazarındaki rekabet hakkında 16 Mayıs 1988 tarihli Komisyon Direktifi
25. 4087/88/EEC: Franchise anlaşmaları kategorilerine Antlaşmanın 85(3). maddesinin uygulanması hakkında 30 Kasım 1988 tarihli Komisyon Tüzüğü
26. 4260/88/EEC: Deniz taşımacılığına Antlaşmanın 85. ve 86. maddelerinin uygulanmasının ayrıntılarını düzenleyen 4056/86/EEC sayılı Konsey Tüzüğü’nde öngörülen ihbar, şikayetler ve başvurular ve sözlü savunma toplantıları hakkında 16 Aralık1988 tarihli Komisyon Tüzüğü
27. 4261/88/EEC: Hava taşımacılığı sektöründeki teşebbüslere rekabet kurallarının uygulama usullerini tespit eden 3975/87/EEC sayılı Konsey Tüzüğünde öngörülen şikayetler, başvurular ve sözlü savunma toplantıları hakkında 16 Aralık 1988 tarihli Komisyon Tüzüğü
28. 4064/89/EEC: Teşebbüsler arası yoğunlaşmaların denetlenmesi hakkında 21 Aralık 1989 tarihli Konsey Tüzüğü
29. 90/388/EEC: Telekomünikasyon hizmetleri pazarında rekabet hakkında 28 Haziran 1990 tarihli Komisyon Direktifi
30. 90/684/EEC: Gemi inşa sanayiine yardımları düzenleyen 21 Aralık 1990 tarihli Konsey Direktifi
31. 1534/91/EEC: Sigorta sektöründeki belirli kategorideki anlaşma, karar ve uyumlu eylemlere Antlaşmanın 85(3) . maddesinin uygulanması hakkında 31 Mayıs 1991 tarihli Konsey Tüzüğü
32. 479/92/EEC: Düzenli hatlarda deniz taşımacılığı yapan şirketler arasında belirli kategorideki anlaşma, karar ve uyumlu eylemlere Antlaşmanın 85(3) . maddesinin uygulanması hakkında 25 Şubat 1992 tarihli Konsey Tüzüğü
33. 3932/92/EEC: Sigorta sektöründe belirli kategorideki anlaşma, karar ve uyumlu eylemlere Antlaşmanın 85(3) . maddesinin uygulanması hakkında 21 Aralık 1992 tarihli Komisyon Tüzüğü
34. 1617/93/EEC: Programların ortaklaşa planlanması ve koordinasyonu, ortak faaliyetler, programlı hava hizmetlerinde yolcu ve kargo tarifeleri hakkında danışma ve havaalanlarında slot tahsisi ile ilgili belirli kategorideki anlaşma ve uyumlu eylemlere Antlaşma’nın 85(3) . maddesinin uygulanması hakkında 25 Haziran 1993 tarihli Komisyon Tüzüğü
35. 3652/93/EC: Hava taşımacılığı hizmetlerinde bilgisayarlı rezervasyon sistemleriyle ilgili teşebbüsler arasındaki belirli kategorideki anlaşmalara Antlaşma’nın 85(3) . maddesinin uygulanması hakkında 22 Aralık 1993 tarihli Komisyon Tüzüğü
36. 94/810/ECSC, EC: Komisyon huzurundaki rekabet prosedürlerinde yetkililerin dinlenmesine atıfta bulunulan 12 Aralık 1994 tarihli Komisyon Kararı
37. 94/46/EC: 88/301/EEC sayılı Direktifte ve özellikle uydu haberleşmeciliğiyle ilgili olarak 90/388/EEC sayılı Direktifte değişiklik yapan 13 Ekim 1994 tarihli Komisyon Direktifi
38. 3385/94/EC: 17 sayılı Konsey Tüzüğünde öngörülen başvurular ve bildirimlerin şekli, içeriği ve diğer ayrıntılar hakkında 21 Aralık 1994 tarihli Komisyon Tüzüğü
39. 95/51/EC: Serbest telekomünikasyon hizmetini sağlamak için kablolu televizyon ağının kullanımındaki kısıtlamaları kaldıran 90/388/EEC sayılı Direktifte değişiklik yapan 18 Ekim 1995 tarihli Komisyon Direktifi
40. 870/95/EC: 479/92/EEC sayılı Konsey Tüzüğüne göre düzenli hatlarda deniz taşımacılığı yapan şirketler arasında belirli kategorideki anlaşma, karar ve uyumlu eylemlere Antlaşmanın 85(3) . maddesinin uygulanması hakkında 20 Nisan 1995 tarihli Komisyon Tüzüğü
41. 1475/95/EC: Belirli kategorideki motorlu taşıtlar dağıtım ve servis anlaşmalarına Antlaşmanın 85(3) . maddesinin uygulanması hakkında 28 Haziran 1995 tarihli Komisyon Tüzüğü
42. 3094/95/EC: Gemi inşa Sanayiine yardımları düzenleyen 22 Aralık 1995 tarihli Konsey Tüzüğü
43. 96/2/EC: 90/388/EEC sayılı, mobil ve kişisel haberleşmeler hakkında Direktifte değişiklik yapan 16 Ocak 1996 tarihli Komisyon Direktifi
44. 96/19/EC: Telekomünikasyon pazarında tam rekabetin uygulanması hakkında 90/388/EEC sayılı Direktifte değişiklik yapan 13 Mart 1996 tarihli Komisyon Direktifi
45. 240/96/EC: Belirli kategorideki teknoloji transferi anlaşmalarına Antlaşmanın 85(3) . maddesinin uygulanması hakkında 31 Ocak 1996 tarihli Komisyon Tüzüğü
46. 1523/96/EC: Programların ortaklaşa planlanması ve koordinasyonu, ortak faaliyetler, programlı hava hizmetlerinde yolcu ve kargo tarifeleri hakkında danışma ve havaalanlarında slot tahsisi ile ilgili belirli kategorideki anlaşma ve uyumlu eylemlere Antlaşmanın 85(3) . maddesinin uygulanması hakkında 1617/93 sayılı Komisyon Tüzüğünde değişiklik yapan 24 Temmuz 1996 tarihli Komisyon Tüzüğü
47. 2496/96/ECSC: Çelik sanayiine Topluluk yardım kurallarını belirleyen 18 Aralık 1996 tarihli Komisyon Kararı
48. 97/114/EC: Telekomünikasyon pazarında tam rekabet ile ilgili 96/2/EC sayılı ve 90/388/EEC sayılı Komisyon Direktiflerinin uygulanması için İrlanda tarafından istenen ek uygulama süreleriyle ilgili 27 Kasım 1996 tarihli Komisyon Kararı
49. 97/310/EC: Telekomünikasyon pazarında tam rekabet ile ilgili 96/2/EC sayılı ve 90/388/EEC sayılı Komisyon Direktiflerinin uygulanması için Portekiz’e ek uygulama süreleri verilmesiyle ilgili 12 Şubat 1997 tarihli Komisyon Kararı
50. 97/568/EC: Telekomünikasyon pazarında tam rekabet ile ilgili 90/388/EEC sayılı Komisyon Direktifinin uygulanması için Lüxemburg’a ek uygulama süreleri verilmesiyle ilgili 14 Mayıs 1997 tarihli Komisyon Kararı
51. 97/603/EC: Telekomünikasyon pazarında tam rekabet ile ilgili 90/388/EEC sayılı Komisyon Direktifinin uygulanması için İspanya'ya ek uygulama süreleri verilmesiyle ilgili 10 Haziran 1997 tarihli Komisyon Kararı
52. 97/607/EC: Telekomünikasyon pazarında tam rekabet ile ilgili 90/388/EEC sayılı Komisyon Direktifinin uygulanması için Yunanistan’a ek uygulama süreleri verilmesiyle ilgili 18 Haziran 1997 tarihli Komisyon Kararı
53. 447/98/EC: Teşebbüsler arası yoğunlaşmaların denetlenmesi hakkında 4064/89 sayılı Konsey Tüzüğünde öngörülen bildirimlere, sürelere ve sözlü savunma toplantılarına ilişkin 1 Mart 1998 tarihli Komisyon Tüzüğü
54. 994/98/EC: Avrupa Topluluğunu kuran Antlaşmanın 92 ve 93’üncü maddelerinin bazı yatay devlet yardımlarına uygulanmasına ilişkin 7 Mayıs 1998 tarihli Konsey Tüzüğü
55. 1540/98/EC: Gemi inşa sanayiine uygulanacak devlet yardımlarına ilişkin yeni kuralları belirleyen 29 Haziran 1998 tarihli Konsey Tüzüğü
56. 2842/98/EC: AT Antlaşmasının 85 ve 86’ıncı maddelerindeki belirli usuller hakkında tarafların sözlü savunmalarına ilişkin 22 Aralık 1998 tarihli Komisyon Tüzüğü
57. 2843/98/EC: Rekabet kurallarının ulaştırma sektörüne uygulanması hakkındaki 1017/68/EEC, 4056/86/EEC ve 3975/87/EEC sayılı Konsey Yönetmeliklerinde yer alan başvuru ve bildirimlerin form, içerik ve diğer detaylarını düzenleyen 22 Aralık 1998 tarihli Komisyon Tüzüğü
58. 659/1999/EC Antlaşmanın 93’üncü maddesinin uygulanmasına ilişkin detaylı kuralları belirleyen 22 Mart 1999 tarihli Konsey Tüzüğü
59. 2790/1999/EC: Antlaşmanın 81’inci maddesinin 3’üncü fıkrasının dikey anlaşmalara ve uyumlu eylem kategorilerine tatbik edilmesi hakkında 22 Aralık 1999 tarihli Komisyon Tüzüğü

c) Sorumlu kuruluş
Rekabet Kurumu

d) Nihai hedef
Türkiye’nin nihai hedefi mal ve hizmet piyasalarında “işleyebilir rekabetiâ€� sağlamak, toplumda rekabet kültürünü ve Türkiye’de istikrarlı ve düzenli işleyen bir rekabet politikasını oluşturmaktır.

II. AB müktesebatı ile Türk mevzuatı karşılaştırması ve yapılması gereken değişiklik ve yeniliklerin uygulamaya geçirilmesi için alınması gereken önlemler

a) Türk mevzuatının mevcut durumu
4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun
Rekabet Kurulundan İzin Alınması Gereken Birleşme ve Devralmalar Hakkında Tebliğ, No.1997/1. Rekabet Kurulu’ndan İzin Alınması Gereken Birleşme ve Devralmalar Hakkında Tebliğ
Bu tebliğin amacı, Kanunun 7’inci maddesine göre, hukuki geçerlilik kazanabilmesi için Rekabet Kuruluna bildirilerek izin alınması gereken birleşme ve devralmaları tespit ve ilan etmektir. Kanunun 7’inci maddesi çerçevesinde birleşme ve devralma sayılan ve sayılmayan haller, hukuki geçerlilik kazanabilmesi için Rekabet Kurulundan izin alınması gereken birleşme veya devralmalar ve bunların Rekabet Kuruluna bildirilmesi usul ve esasları bu Tebliğ kapsamında yer almaktadır.

Anlaşmaların, Uyumlu Eylemler ve Teşebbüs Birliği Kararlarının Kanunun 10. Maddesine Göre Bildiriminin Usul ve Esasları Hakkında Rekabet Kurulu Tebliği
Bu Tebliğin amacı, bildirimlerin yapılma usul ve esaslarını belirlemektir. Bu Tebliğ, Kanunun 4’üncü maddesinde düzenlenmiş olan belirli bir mal veya hizmet piyasasında doğrudan veya dolaylı olarak rekabeti engelleme, bozma ya da kısıtlama amacını taşıyan veya bu etkiyi doğuran yahut doğurabilecek nitelikte olan teşebbüsler arası anlaşmalara, uyumlu eylemlere ve teşebbüs birliklerinin bu tür karar ve eylemlerine uygulanmaktadır.
Tek Elden Dağıtım Anlaşmalarına İlişkin Grup Muafiyeti Tebliği
Bu Tebliğin amacı, belirli tek elden dağıtım anlaşmalarının Kanunun 4’üncü maddesi hükümlerinin uygulanmasından grup olarak muaf tutulmasının koşullarını belirlemektir. Yalnız iki teşebbüsün taraf olduğu, bir tarafın belirli malları ülkenin tamamında veya belirlenmiş bir bölümünde yeniden satması amacıyla yalnızca diğer tarafa sağlamayı kabul ettiği anlaşmalar, Kanunun 4’üncü maddesindeki yasaklamadan grup olarak muaf tutulmuştur.
Tek Elden Satın Alma Anlaşmalarına İlişkin Grup Muafiyeti Tebliği
Bu Tebliğin amacı, Kanunun 4’üncü maddesi hükümlerinin uygulanmasından grup olarak muaf tutulmasının koşullarını belirlemektir. Birisi yeniden satıcı ve diğeri sağlayıcı olmak üzere, yalnız iki teşebbüsün taraf olduğu ve anlaşmada belirtilen malları yeniden satmak amacıyla sadece sağlayıcıdan veya onunla bağlantılı bir teşebbüsten ya da sağlayıcının mallarını satma görevi verdiği başka bir teşebbüsten satın alma konusunda yapılan anlaşmalar, Kanunun 4’üncü maddesi yasağından grup olarak muaf tutulmuştur.
Motorlu Taşıtlar Dağıtım ve Servis Anlaşmalarına İlişkin Grup Muafiyeti Tebliği
Bu Tebliğin amacı, motorlu taşıtlar dağıtım ve servis anlaşmalarının Kanunun 4’üncü maddesi hükümlerinin uygulanmasından grup olarak muaf tutulmasının koşullarını belirlemektir. İki teşebbüsün taraf olduğu ve bir tarafın karayollarında kullanım amaçlı üç veya daha fazla tekerlekli motorlu yeni taşıt araçları ile bunlarla birlikte yedek parçalarını ülkenin tamamında veya belirlenmiş bir bölümünde yeniden satış amacıyla yalnız diğer tarafa veya onunla birlikte dağıtım sistemi içinde yer alan belirli sayıdaki teşebbüslere vermeyi kabul ettiği anlaşmalar Kanunun 4’üncü maddesindeki yasaklamadan grup olarak muaf tutulmuştur.

Özelleştirme Yoluyla Devralmaların Hukuki Geçerlilik Kazanabilmeleri İçin Rekabet Kurumuna Yapılacak Ön Bildirimlerde ve İzin Başvurularında Takip Edilecek Usul ve Esaslar Hakkında Tebliğ
Bu Tebliğin amacı, Özelleştirme İdaresi Başkanlığı veya diğer kamu kurum veya kuruluşlarınca gerçekleştirilecek devirlerin hukuki geçerlilik kazanabilmeleri için Rekabet Kurumuna yapılacak ön bildirimlerde ve izin başvurularında takip edilecek usul ve esasları belirlemektir.
Bir teşebbüsün ortaklık paylarının ya da diğer hak ve araçlarının tümünün veya bir kısmının teşebbüsün üzerindeki kontrolü değiştirecek ya da karar organlarını etkileyecek şekilde yahut mal veya hizmet üretimine yönelik birimlerin özelleştirme yolu ile her türlü devri bu Tebliğ hükümlerine tabidir. Bu Tebliğ kapsamı dışında kalan haller şunlardır: Mahalli idareler dahil kamu kurum veya kuruluşlarına yapılan devirler, mal veya hizmet üretimine yönelik olmayan gayrimenkullerin devri, yurt dışı sermaye piyasalarında satışlar, halka arz, sermaye piyasalarına ilişkin mevzuattaki hükümler saklı kalmak kaydı ile süresi üç yılı aşmayan gecikmeli halka arzı içeren blok satışlar, çalışanlara devirler, borsada normal ve/veya teşebbüsün kontrolünde değişikliğe yol açmayan özel emir ile satışlar, menkul kıymetler yatırım fonları ve/veya menkul kıymetler yatırım ortaklıklarına satışlar.

Franchise Anlaşmalarına İlişkin Grup Muafiyeti Tebliği
Bu Tebliğin amacı, franchise anlaşmalarının Kanunun 4’üncü maddesi hükümlerinin uygulanmasından grup olarak muaf tutulmasının koşullarını belirlemektir. Yalnız iki teşebbüsün taraf olduğu franchise anlaşmaları, Kanun’un 4’üncü maddesindeki yasaklamadan, grup olarak muaf tutulmuştur. Muafiyet, iki teşebbüsün taraf olduğu ana franchise anlaşmalarına da uygulanır. Bu Tebliğin franchise veren ile franchise alan arasındaki ilişkiye dair hükümleri, mahiyetleri uygun olduğu ölçüde, franchise veren ile ana franchise alan ve ana franchise alan ile franchise alan arasındaki ilişkiye de uygulanmaktadır.

b) Türk mevzuatında yapılması gereken değişiklik ve yenilikler
Aşağıda belirtilen AB mevzuatına paralel düzenlemelerin yapılması gerekmektedir:
• 240/96/EC: Belirli kategorideki teknoloji transferi anlaşmalarına Antlaşmanın 85(3). maddesinin uygulanması hakkında 31 Ocak 1996 tarihli, 240/96/EC sayılı Komisyon Tüzüğü
• 418/85/EEC: Araştırma ve geliştirme anlaşmalarına Antlaşmanın 85(3). maddesinin uygulanması hakkında 19 Aralık 1984 tarihli, 418/85/EEC sayılı Komisyon Tüzüğü
• 2790/1999/EC: Antlaşmanın 81’inci maddesinin 3’üncü fıkrasının dikey anlaşmalara ve uyumlu eylem kategorilerine tatbik edilmesi hakkında 22 Aralık 1999 tarih ve 2790/1999/EC sayılı Komisyon Tüzüğü
• 17/62/EEC: 17 sayılı Konsey Tüzüğü, Antlaşmanın 85. Ve 86. Maddelerini uygulayan ilk Tüzük
• 19/65/EEC: Belirli kategorilerdeki anlaşma ve uyumlu eylemlere Antlaşmanın 85(3).maddesinin uygulanması hakkında 2 Mart tarihli, 19/65/EEC sayılı Konsey Tüzüğü

c) Gerekli kurumsal değişiklikler
Kurumsal yapıda bir değişikliğe gerek duyulmamaktadır.

d) Yeni mevzuatın yürürlüğe girmesine bağlı olarak alınması gereken tedbirler
4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanunun düzenlemediği alanlarda, ilgili kamu kurum ve kuruluşları tarafından gerekli yasal düzenlemeler oluşturulacaktır.

e) Yeni düzenlemelerin uygulanması için gereken ek personel ve eğitim ihtiyacı
Rekabet Kurumu bünyesinde kurulması planlanan “AB Koordinasyon Daire Başkanlığıâ€� Kurumun gündemindedir. Hedeflere ulaşmak için, 8-10 ilave personel ve söz konusu personelin AB konularında yetiştirilmesi gerekmektedir.

f) Gerekli yatırımlar
Rekabetin korunması alanında mevzuatta yapılması gereken değişiklik ve yenilikler herhangi bir yatırım harcamasını gerektirmemektedir.

III. Takvim

Rekabet Kurumunun kısa vadeli hedefi, “de minimisâ€�, “araştırma ve geliştirmeâ€� ve patent, know-how, lisans, marka anlaşmalarına grup muafiyeti tanıyan “teknoloji transferiâ€�ne ilişkin tebliğleri yayımlamaktır.
Rekabet Kurumu, AB rekabet kurallarında “1215/1999/EC sayılı Konsey Tüzüğüâ€�, “1216/1999/EC sayılı Konsey Tüzüğüâ€�, “2790/1999/EC sayılı Komisyon Tüzüğüâ€� ve “AB Rekabet Politikasında Dikey Sınırlamalar Hakkında Yeşil Kitapâ€� ile ortaya çıkan yeni gelişmeleri ilgiyle izlemektedir. Rekabet Kurulu yayınlamış olduğu grup muafiyeti tebliğlerinde AB’deki yeni düzenlemelere paralel düzenlemeler yapmak için hazırlık çalışmalarına başlamıştır. Rekabet Kurumunun orta vadedeki hedefi bu çalışmalarını sonuçlandırmaktır.
“Rekabet Hukuku ve Devlet Yardımlarıâ€� başlıklı bölümde yer alan ve Rekabet Kurumu’nun yanı sıra ilgili kuruluş ve bakanlıkların da yetki alanına giren diğer mevzuat düzenlemeleri de orta vadeli bir çalışma programını gerektirmektedir.

IV. Finansman

Genel olarak, Rekabet Kurumu harcamaları karşılayacaktır. Bununla birlikte, Rekabet Kurumu Avrupa Birliği’nden AB konusundaki uzmanlarının yetiştirilmesi hususunda mali yardım ve danışmanlık hizmeti alınması ve uzman mübadelesi gibi hususlarda da teknik yardım talep edebilir.